Phát triển chuyên môn cho giáo viên một cách bền vững: Một nghiên cứu từ Việt Nam

Phát triển chuyên môn cho giáo viên là một yếu tố cốt lõi nhằm duy trì và nâng cao chất lượng giảng dạy trong hệ thống giáo dục hiện đại. Quá trình này đòi hỏi sự kết hợp giữa đào tạo lý thuyết và trải nghiệm thực tiễn để giáo viên có thể áp dụng hiệu quả kiến thức vào môi trường giảng dạy thực tế. Bắt đầu từ giáo dục ban đầu, giáo viên cần được trang bị kiến thức nền tảng và kỹ năng sư phạm để thích ứng với các lớp học đa dạng. Một số nghiên cứu tại Việt Nam đã chỉ ra rằng để đảm bảo chất lượng đào tạo, sự thống nhất giữa tiêu chuẩn và mục tiêu từ các trường đào tạo và các cơ quan quản lý là điều kiện tiên quyết. Khi được đào tạo từ nền tảng vững chắc, giáo viên có khả năng gắn kết lý thuyết với thực hành, đáp ứng tốt nhu cầu của học sinh trong bối cảnh giáo dục không ngừng thay đổi.

Để nâng cao chất lượng chuyên môn, một số quốc gia đã triển khai các sáng kiến hiện đại như ePortfolio trong đào tạo giáo viên. Tại Úc, ePortfolio được ứng dụng để sinh viên sư phạm theo dõi quá trình phát triển cá nhân và ghi lại những thành tựu đạt được. Công cụ này không chỉ giúp sinh viên tự đánh giá và cải thiện bản thân mà còn kết nối lý thuyết với thực tiễn thông qua nền tảng số. Trong bối cảnh học trực tuyến và hỗn hợp do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, ePortfolio trở thành công cụ hữu ích giúp sinh viên phát triển kỹ năng một cách linh hoạt, tạo nền tảng vững chắc cho sự nghiệp giảng dạy.

Tuy nhiên, phát triển chuyên môn cho giáo viên không chỉ dừng lại ở quá trình đào tạo ban đầu mà còn phải được duy trì và nâng cao trong suốt sự nghiệp giảng dạy của họ. Nghiên cứu cho thấy rằng các chương trình phát triển chuyên môn hiện nay thường chỉ tạo ra thay đổi tạm thời do thiếu sự hỗ trợ từ văn hóa tổ chức và chính sách dài hạn. Để đạt được hiệu quả bền vững, các yếu tố như điều kiện làm việc và văn hóa tổ chức cần được cải thiện, khuyến khích giáo viên tự đánh giá và cải tiến phương pháp giảng dạy một cách lâu dài.

Nguồn Pixabay

Một ví dụ nổi bật về mô hình phát triển chuyên môn thành công là "Lesson Study for Learning Community" (LSLC) từ Nhật Bản, đã được triển khai tại Mỹ. LSLC tạo ra cộng đồng học tập, nơi giáo viên có thể hợp tác và chia sẻ kinh nghiệm, cùng nhau tìm kiếm phương pháp cải tiến giảng dạy. Mô hình này không chỉ thúc đẩy sự hợp tác và gắn kết giữa các giáo viên mà còn mang lại động lực để họ tiếp tục phát triển sau khi chương trình tài trợ kết thúc. Tuy nhiên, tại Việt Nam, LSLC vẫn chưa được triển khai rộng rãi do hạn chế về nguồn lực và những quan niệm chưa đầy đủ về mô hình này. Điều này nhấn mạnh sự cần thiết của chính sách hỗ trợ để các mô hình cải tiến có thể được áp dụng hiệu quả hơn.

Bên cạnh các chương trình phát triển chuyên môn, vai trò lãnh đạo của giáo viên là yếu tố quan trọng trong việc thúc đẩy sự thay đổi và cải tiến giảng dạy. Qua phân tích các tài liệu chính sách tại Việt Nam, vai trò lãnh đạo của giáo viên được coi là một năng lực cần thiết, tuy nhiên vẫn chưa được chú trọng đầy đủ trong hệ thống giáo dục. Việc xây dựng một khung năng lực lãnh đạo rõ ràng và tích hợp vào chương trình đào tạo sẽ giúp giáo viên tự tin hơn trong việc thúc đẩy phát triển cá nhân cũng như cộng đồng giảng dạy, tạo điều kiện để giáo viên tham gia sâu rộng vào quá trình cải tiến giáo dục.

Nhìn chung, phát triển chuyên môn cho giáo viên là một hành trình liên tục, đòi hỏi sự phối hợp từ nhiều cấp độ và các bên liên quan trong hệ thống giáo dục. Các chương trình đào tạo và phát triển cần có tầm nhìn và triết lý rõ ràng, cùng với sự hỗ trợ từ chính sách để giáo viên có thể phát triển toàn diện. Chỉ khi có sự phối hợp chặt chẽ và sự hỗ trợ cần thiết, giáo viên mới có thể nâng cao năng lực giảng dạy, đóng góp vào sự phát triển bền vững của hệ thống giáo dục.

Hoàng Dũng

Nguồn:

Hang, K. T. D., & Thao, N. P. (2022). Sustainable Teacher Education and Professional Development. Vietnam Journal of Education, 6(Special Issue), 1-5.

https://doi.org/10.52296/vje.2022.184