Chính sách của trường đại học Châu Á về GenAI: Thực tiễn, khoảng cách và hướng phát triển tương lai

GenAI trong giáo dục đại học: Triển vọng và rủi ro

GenAI (trí tuệ nhân tạo tạo sinh) đang dần khẳng định vai trò như một công cụ mạnh mẽ có khả năng tạo ra các nội dung phong phú từ văn bản, hình ảnh đến dữ liệu âm thanh. Công nghệ này không chỉ mang đến tiềm năng thay đổi các phương pháp giảng dạy và học tập mà còn hứa hẹn tạo ra những cải cách sâu rộng trong quản lý sinh viên và nghiên cứu học thuật. Theo Chan và Hu (2023), những lợi ích GenAI mang lại là không thể phủ nhận; tuy nhiên, việc tích hợp GenAI cũng đối mặt với nhiều rủi ro, bao gồm nguy cơ phụ thuộc vào công nghệ và việc duy trì tính toàn vẹn của sản phẩm học thuật. Mặc dù tác động mạnh mẽ của GenAI lên lĩnh vực giáo dục đại học đã rõ ràng, một khảo sát toàn cầu gần đây của UNESCO (2023) cho thấy chỉ khoảng 10% các trường đại học đã xây dựng chính sách quản lý GenAI. Điều này đặt ra nhiều câu hỏi về khả năng của các trường đại học trong việc quản lý và khai thác hiệu quả công nghệ này. Đặc biệt, với hệ thống giáo dục đa dạng và phát triển nhanh tại Châu Á, việc xây dựng chính sách GenAI cần dựa trên nhiều yếu tố để vừa hỗ trợ đổi mới vừa duy trì giá trị truyền thống.

Thực tiễn chính sách GenAI ở các trường đại học Châu Á

Ở Châu Á, các trường đại học đã có những bước đi tiên phong trong việc xây dựng chính sách GenAI với các điểm nhấn cụ thể vào ba lĩnh vực: (1) ứng dụng tạo văn bản, (2) quản lý sinh viên, và (3) duy trì tính toàn vẹn học thuật. Qua phân tích 30 trường đại học Châu Á trong bảng xếp hạng QS, các chính sách GenAI tại đây cho thấy nỗ lực bảo vệ các giá trị học thuật, trong khi vẫn khuyến khích sinh viên và giảng viên tận dụng công nghệ. 

- Ứng dụng tạo văn bản: Đối với các trường đại học có GenAI, ứng dụng tạo văn bản thường là trọng tâm. Các quy định chặt chẽ nhằm ngăn ngừa gian lận trong quá trình làm bài tập và nghiên cứu, yêu cầu sinh viên phải khai báo rõ ràng khi có sử dụng GenAI, và trường hợp không khai báo có thể bị coi là gian lận học thuật.

- Quản lý sinh viên: Nhiều trường đại học Châu Á đã sử dụng GenAI trong việc hỗ trợ quản lý sinh viên, đặc biệt là trong lĩnh vực tuyển sinh và quản lý học vụ. GenAI giúp tự động hóa quy trình tuyển sinh, phân tích dữ liệu học tập để phát hiện các vấn đề học thuật tiềm ẩn, góp phần nâng cao trải nghiệm học tập và tối ưu hóa quản lý sinh viên.

- Duy trì tính toàn vẹn học thuật: Một số chính sách còn đưa ra hướng dẫn chi tiết cho giảng viên để đảm bảo bảo mật dữ liệu và quyền riêng tư của người dùng khi sử dụng GenAI trong giảng dạy và nghiên cứu. Việc nhấn mạnh đến giá trị truyền thống như tính chính trực trong học thuật và tính nguyên bản cho thấy các trường đại học châu Á không chỉ chú trọng tới việc sử dụng công nghệ, mà còn duy trì đạo đức nghề nghiệp.

Khoảng cách trong chính sách GenAI và những thách thức hiện hữu

Dù có những hoạt động tiên phong, các chính sách GenAI tại các trường đại học Châu Á vẫn tồn tại nhiều khoảng cách đáng kể. Một số khoảng cách nổi bật bao gồm:

- Thiếu chính sách dành cho nhân viên không thuộc nhóm giảng dạy: Các nhân viên như hành chính và công nghệ thông tin đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ và vận hành GenAI. Tuy nhiên, hầu hết các chính sách hiện tại chưa có quy định rõ ràng cho nhóm này, tạo ra khoảng trống trong việc đảm bảo mọi thành viên trong trường đều hiểu và sử dụng GenAI một cách có trách nhiệm.

- Thiếu cách tiếp cận dựa trên bằng chứng: Một số trường chưa thực hiện khảo sát hoặc thảo luận chính thức trước khi xây dựng chính sách GenAI. Điều này làm cho chính sách thiếu tính toàn diện và không đảm bảo phản ánh đúng thực tế, cũng như đáp ứng đầy đủ nhu cầu của các bên liên quan.

- Khác biệt trong tiêu chuẩn học thuật quốc tế: GenAI ngày càng được sử dụng rộng rãi trong nghiên cứu và học tập, nhưng sự khác biệt về chính sách giữa các quốc gia và khu vực có thể gây cản trở cho các dự án nghiên cứu chung và chương trình trao đổi quốc tế. Điều này đặc biệt quan trọng với các trường đại học Châu Á khi tham gia vào mạng lưới học thuật toàn cầu.

Định hướng tương lai: Xây dựng chính sách GenAI toàn diện và bền vững

Dựa trên những khoảng trống và thách thức đã xác định, các trường đại học Châu Á cần thực hiện một số biện pháp cụ thể để xây dựng chính sách GenAI toàn diện hơn:

- Bổ sung chính sách cho nhân viên không thuộc nhóm giảng dạy: Cần xây dựng chính sách riêng cho nhân viên hành chính và công nghệ thông tin để đảm bảo mọi người đều có trách nhiệm khi sử dụng GenAI. Nhóm nhân viên này đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ, vận hành và xử lý sự cố cho GenAI, giúp công nghệ này hoạt động hiệu quả.

- Áp dụng phương pháp dựa trên bằng chứng: Thực hiện khảo sát và ghi nhận ý kiến từ sinh viên, giảng viên và nhân viên sẽ giúp chính sách phản ánh đúng nhu cầu thực tế. Điều này giúp chính sách toàn diện hơn và giúp các trường đại học theo kịp sự phát triển nhanh chóng của GenAI.

- Thúc đẩy hợp tác quốc tế và trao đổi tri thức: Để thu hẹp khoảng cách về chính sách GenAI giữa các khu vực, hợp tác quốc tế là rất cần thiết. Các trường đại học Châu Á có thể học hỏi từ kinh nghiệm của các nước phát triển, xây dựng tiêu chuẩn chung giúp việc hợp tác và trao đổi trở nên thuận lợi hơn.

Nghiên cứu về chính sách GenAI tại các trường đại học Châu Á không chỉ cung cấp góc nhìn đa diện về các phản ứng của tổ chức đối với công nghệ mới mà còn mở ra triển vọng mới cho các cuộc nghiên cứu so sánh toàn cầu. Với những tác động sâu sắc của GenAI, các trường đại học châu Á đang dần định hình một lộ trình rõ ràng để tích hợp GenAI vào các hoạt động học thuật, giảng dạy và quản lý. Dù còn nhiều khó khăn, các trường đại học đang nỗ lực xây dựng một nền tảng chính sách vững chắc, hướng tới một môi trường giáo dục linh hoạt và chuẩn mực trong thời đại kỹ thuật số. Các chính sách GenAI hiện tại không chỉ bảo vệ các giá trị học thuật mà còn đặt nền móng cho những tiến bộ công nghệ trong tương lai, mở ra triển vọng tích cực cho giáo dục đại học toàn cầu.

Vân An lược dịch

Nguồn:

Dai, Y., Lai, S., Lim, C. P., & Liu, A. (2024). University policies on generative AI in Asia: promising practices, gaps, and future directions. Journal of Asian Public Policy, 1–22. https://doi.org/10.1080/17516234.2024.2379070