Nâng cao nhận thức về công tác xóa mù chữ tại Đắk Lắk

Xã Dray Sáp, huyện Krông Ana (Đắk Lắk) có trên 11.000 người, trong đó, người dân tộc thiểu số chiếm trên 38,7% (chủ yếu là dân tộc Ê đê, M’nông), tập trung tại 4 buôn Tuôr A, Tuôr B, Kla và buôn Kuôp. Hơn một tháng nay, kể từ khi lớp học xóa mù chữ tại xã được thành lập, cứ đến 19 giờ, 20 học viên tại buôn Kla hồ hởi tham gia. Để có thể mở được lớp xóa mù chữ cho bà con, Ban Chỉ đạo phổ cập giáo dục, xóa mù chữ xã đã tổ chức điều tra, vận động người chưa biết chữ ra lớp.

Cô Nguyễn Thị Kim Oanh, Trường Tiểu học Dray Sáp, xã Dray Sáp, huyện Krông Ana cho biết, để vận động, Ban Chỉ đạo tích cực tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho người dân. Thành viên các Hội, đoàn thể tuyên truyền cho người dân hiểu được tầm quan trọng của việc biết chữ. Bên cạnh đó, người dân tại 4 buôn đa phần theo đạo Tin Lành, vào các buổi sinh hoạt nhóm tôn giáo diễn ra vào thứ Tư và Chủ nhật hằng tuần, Ban Chỉ đạo phối hợp với các trưởng nhóm để tuyên truyền cho người dân. “Các giáo viên phải học thêm ngôn ngữ của người dân tộc thiểu số để khi giảng dạy dễ kết nối hơn, có thể truyền đạt kiến thức tốt nhất cho học viên hiểu. Lớp học gồm một cô giáo người bản địa và hai giáo viên hỗ trợ”, cô Nguyễn Thị Kim Oanh chia sẻ.

Ảnh 1: Thầy cô giáo ở Đắk Lắk đến tận nhà vận động học sinh ra lớp. 

Do đối tượng học không đồng đều, có người chưa hề biết chữ, người chỉ mới biết vài con chữ, giáo viên gặp nhiều khó khăn trong đồng hành cùng các học viên. Cô Nguyễn Thị Kim Oanh cho biết, các cô đã phân công nhiệm vụ cho từng người kèm cặp từng nhóm. Khi các học viên nắm được vốn từ ngữ, giáo viên chuyển qua những nội dung thiết thực từ những nhu cầu thực tế của người học. “Qua cách mình tổ chức, học viên cảm thấy vui về việc học tập. Họ tuyên truyền cho nhau về những lợi ích khi biết con chữ. Lớp học không có tình trạng bỏ học mà dần dần có thêm học viên. Khi có thêm học viên mới theo học, mình thấy rất mừng”, cô Nguyễn Thị Kim Oanh chia sẻ.

Chia sẻ về điều này, ông Nguyễn Thanh Dương, Trưởng Phòng GDĐT huyện Ea Kar cho rằng, công tác phối hợp với cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương, trong đó vai trò của Bí thư Chi bộ, trưởng thôn/buôn và người uy tín chính là chìa khóa cho tính hiệu quả của vận động người mù chữ ra lớp. “Tâm lí chung của người chưa biết chữ là mặc cảm, tự ti, nhiều người ngại tiếp xúc với người lạ. Vì vậy, các nhà trường, giáo viên phụ trách công tác xóa mù chữ cần phối hợp chặt chẽ với thôn/buôn, đi từng ngõ, từng nhà để tuyên truyền, vận động ra lớp”, ông Dương chia sẻ. Cũng theo ông Dương, nhờ làm tốt công tác vận động, năm 2023, huyện Ea Kar đã mở được 4 lớp với 119 học viên. 100% học viên sau khi ra lớp đều được chính quyền địa phương cho ký cam kết không bỏ học giữa chừng.

Chung quan điểm, ông Đỗ Ngọc Anh, Trưởng Phòng GDĐT huyện Buôn Đôn cho biết, là huyện biên giới với 7 đơn vị hành chính cấp xã và 29 dân tộc anh em chung sống, công tác phổ cập giáo dục, xóa mù chữ gặp không ít khó khăn. Số người chưa biết chữ thường lớn tuổi, ở khu vực có điều kiện sống khó khăn, nhận thức về giáo dục chưa cao. Nhiều người trong độ tuổi lao động thường xuyên đi làm ăn xa hoặc đi làm nương, rẫy ở trong rừng sâu. Mặc dù vậy, nhờ triển khai đồng bộ các giải pháp, từ tham mưu xây dựng kế hoạch, tuyên truyền, vận động... đến giải pháp mở lớp theo mùa vụ nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho học viên. Năm 2023 đã mở được 2 lớp phổ cập giáo dục, xóa mù chữ cho 58 học viên. Cũng theo ông Anh, địa phương cũng triển khai linh hoạt việc phân công, bố trí giáo viên phụ trách, trong đó ưu tiên giáo viên là người dân tộc thiểu số. Quá trình dạy học và tuyên truyền, địa phương cũng thường xuyên biểu dương tấm gương học viên tiêu biểu, các gia đình, dòng họ hiếu học.

Ea Súp là huyện biên giới, nằm phía Tây Bắc của tỉnh Đắk Lắk, với dân số trên 77.000 người, gồm 29 dân tộc anh em cùng sinh sống. Là huyện nghèo, 8/10 xã thuộc vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn. Trình độ dân trí ở các vùng có nhiều người là đồng bào dân tộc thiểu số còn thấp so với các địa phương khác trong tỉnh. Địa phương luôn nỗ lực thực hiện công tác xóa mù chữ. Từ năm 2020 đến nay, huyện phối hợp với các ban, ngành mở được 8 lớp xóa mù chữ. Huyện đang mở và sắp hoàn thành 3 lớp với trên 200 học viên tham gia.

Công tác xóa mù chữ được địa phương quan tâm như mạng lưới trường lớp được mở rộng, hệ thống phòng học từng bước được kiên cố hóa đáp ứng nhu cầu dạy và học ở các địa phương. Thế nhưng, theo Phó Trưởng Phòng GDĐT huyện Ea Súp Trần Văn Hải, công tác xóa mù chữ vẫn gặp nhiều khó khăn. Địa phương có dân di cư ngoài kế hoạch tại các tỉnh phía Bắc vào nhiều (chủ yếu đồng bào dân tộc Mông, Tày). Người dân có phong tục tập quán còn lạc hậu, sinh sống tại các địa bàn khó khăn, lo tập trung làm kinh tế nên ít quan tâm đến việc học tập. Nhận thức của một bộ phận người dân chưa cao. Đa số hộ dân thuộc diện hộ nghèo nên khó trong công tác huy động các đối tượng ra lớp, duy trì sĩ số. Bên cạnh đó, địa phương thường xuyên xảy ra hạn hán, bão lũ ảnh hưởng đến đời sống của người dân, gây khó trong việc học tập…

Ảnh 2: Một lớp học xóa mù chữ trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk.

Ông Trần Văn Hải cho biết, qua nắm bắt thực tế, nhu cầu học tập của người dân rất lớn. Do đó, công tác vận động mở lớp xóa mù chữ được địa phương chủ động, tích cực phối hợp với các ban, ngành tổ chức thực hiện. “Mở được lớp xóa mù chữ đã khó nhưng duy trì được lớp học càng khó hơn. Chúng tôi ưu tiên việc lựa chọn thời gian, khung giờ tổ chức dạy học phù hợp với học viên. Có lớp học diễn ra từ 19 - 21 giờ. Bên cạnh đó, chúng tôi xây dựng tính kỷ luật, làm gương trong lớp học. Một số học viên có tính kỷ luật cao, ý thức tốt và siêng năng vừa tham gia học tập, vừa tuyên truyền cho những người khác để cùng duy trì lớp học”, ông Trần Văn Hải thông tin.

Thống kê của Sở GDĐT tỉnh Đắk Lắk, tính đến tháng 8/2023, địa bàn đạt chuẩn xóa mù chữ mức độ 1. Tỉnh có 3/15 huyện đạt chuẩn xóa mù chữ mức độ 1 (đạt tỉ lệ 20%); 12/15 huyện đạt chuẩn xóa mù chữ mức độ 2 (đạt 80%). Số người từ 15 - 60 tuổi đạt chuẩn xóa mù chữ mức độ 2 đạt 93,5%. Số lượng huy động người học ra lớp ngày càng tăng. Năm 2022, toàn tỉnh huy động được 233 người ra học mới xóa mù chữ. Đến năm 2023, số người học tăng lên 342 người. Phó Giám đốc Sở GDĐT tỉnh Đắk Lắk Đỗ Tường Hiệp cho biết, tỉnh đã thực hiện công tác xóa mù chữ tại các địa bàn vùng biên giới, vùng sâu, vùng xa có nhiều đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống. Ngành tăng cường phối hợp với các tổ chức, đoàn thể, lực lượng Biên phòng… thực hiện công tác xóa mù chữ hiệu quả nhất.

Ông Đỗ Tường Hiệp cho biết, thời gian tới, Sở tiếp tục nâng cao nhận thức cho lực lượng làm công tác xóa mù chữ và toàn xã hội; duy trì và củng cố vững chắc kết quả việc xóa mù chữ đã đạt được. Bên cạnh đó, Sở tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin nâng cao hoạt động dạy, học của các Trung tâm Giáo dục cộng đồng, coi đây là một thiết chế giáo dục quan trọng trong xây dựng xã hội học tập và học tập suốt đời.

Bảo An