Thực hiện “Chuẩn đầu ra” trong Chương trình giáo dục phổ thông 2018 cấp tiểu học

Nghị quyết 29-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương đã đặt ra một nhiệm vụ chiến lược cho nền giáo dục Việt Nam: đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục - đào tạo, trong đó đặc biệt nhấn mạnh đến việc phát triển toàn diện phẩm chất và năng lực cho học sinh. Điều này không chỉ dừng lại ở mục tiêu lý thuyết, mà còn yêu cầu sự công khai và minh bạch về "chuẩn đầu ra" cho từng bậc học và môn học. Luật Giáo dục 2019 đã tiếp tục củng cố định nghĩa "chuẩn đầu ra" là các tiêu chí và yêu cầu mà học sinh phải đạt được sau khi hoàn thành một chương trình giáo dục, đặc biệt nhấn mạnh về phẩm chất và năng lực.

Chương trình Giáo dục phổ thông (GDPT) 2018, được Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành, chính là sự cụ thể hóa của các yêu cầu cần đạt (YCCĐ) cho mỗi cấp học, đặc biệt là cấp tiểu học. Kể từ năm học 2020-2021, chương trình này đã được triển khai với một hệ thống các phẩm chất chủ yếu bao gồm yêu nước, nhân ái, chăm chỉ, trung thực và trách nhiệm. Đi kèm với đó là các năng lực cốt lõi như tự chủ, giao tiếp, hợp tác, tư duy sáng tạo và giải quyết vấn đề. Đây là những trụ cột quan trọng trong việc hình thành và phát triển nhân cách toàn diện cho học sinh tiểu học.

Tuy nhiên, quá trình triển khai thực tế chương trình GDPT 2018 không tránh khỏi những khó khăn. Giáo viên đang gặp phải nhiều thách thức trong việc áp dụng và tổ chức các hoạt động dạy học sao cho phù hợp với các yêu cầu chuẩn đầu ra đã được quy định. Những khó khăn này xuất phát từ việc áp dụng các tiêu chí đánh giá một cách hợp lý qua từng khối lớp, đồng thời đảm bảo rằng các phẩm chất và năng lực của học sinh được phát triển đồng đều thông qua từng bài học và hoạt động giáo dục. Điều này đặt ra yêu cầu cao trong việc thiết kế và thực hiện các phương pháp giảng dạy, cũng như đánh giá đúng mức quá trình phát triển của học sinh.

Nguồn: https://www.vas.edu.vn/

Giải pháp thực hiện chuẩn đầu ra trong môn Toán 

Trong dạy học môn Toán, việc cụ thể hóa các YCCĐ là một yếu tố quan trọng để đảm bảo quá trình dạy học phù hợp với từng cấp độ phát triển của học sinh. Để đạt được điều này, giáo viên cần xây dựng kế hoạch dạy học chi tiết cho từng bài học, xác định rõ YCCĐ và các hoạt động nhằm phát triển phẩm chất và năng lực của học sinh. Chẳng hạn, với bài học về các số từ 0 đến 5, giáo viên có thể tạo ra các hoạt động tương tác để giúp học sinh không chỉ học các phép tính cơ bản mà còn rèn luyện năng lực tư duy logic, khả năng quan sát và lập luận. Ví dụ, với năng lực tư duy và lập luận Toán học, học sinh có thể được yêu cầu so sánh, phân tích và tìm ra các điểm tương đồng và khác biệt giữa các nhóm số trong các tình huống thực tiễn. Những hoạt động này không chỉ giúp học sinh tiếp thu kiến thức Toán học mà còn phát triển khả năng tư duy phản biện và sáng tạo.

Đánh giá và điều chỉnh quy trình dạy học

Đánh giá học sinh theo chuẩn đầu ra là một quy trình phức tạp, đòi hỏi giáo viên không chỉ theo dõi tiến trình học tập mà còn thường xuyên điều chỉnh phương pháp giảng dạy. Việc đánh giá không chỉ dừng lại ở kiểm tra kiến thức mà còn đánh giá cả sự phát triển năng lực và phẩm chất của học sinh. Điều này được thực hiện qua các hình thức đánh giá liên tục, định kỳ, giúp giáo viên theo dõi sát sao sự tiến bộ của từng học sinh, từ đó đưa ra những điều chỉnh cần thiết cho quá trình dạy học. Việc đánh giá này cũng cần phối hợp chặt chẽ giữa giáo viên chủ nhiệm và các giáo viên bộ môn, thông qua các hoạt động như sinh hoạt chuyên môn, nghiên cứu bài học để cải thiện chất lượng giảng dạy. Đặc biệt, giáo viên cần liên tục cập nhật các phương pháp dạy học sáng tạo, phù hợp với từng lớp học và từng đối tượng học sinh.

Khuyến nghị và hướng dẫn 

Các công văn chỉ đạo từ Bộ GD-ĐT như Công văn số 2345/BGDĐT-GDTH (2021) và Công văn số 1315/BGDĐT-GDTH (2020) nhấn mạnh sự cần thiết của việc lập kế hoạch dạy học bài bản và tổ chức hoạt động giảng dạy một cách sáng tạo, nhằm phát triển toàn diện năng lực và phẩm chất cho học sinh. Sinh hoạt chuyên môn theo mô hình nghiên cứu bài học là một trong những cách thức hiệu quả để giáo viên chia sẻ kinh nghiệm và nâng cao năng lực giảng dạy, góp phần tổ chức dạy học theo chuẩn đầu ra một cách hiệu quả hơn.

Việc thực hiện “chuẩn đầu ra” trong Chương trình GDPT 2018 cấp tiểu học là một yêu cầu tất yếu để đảm bảo chất lượng giáo dục tiểu học đáp ứng đúng yêu cầu của Nghị quyết 29-NQ/TW. Để đạt được điều này, các giải pháp như cụ thể hóa YCCĐ, tăng cường sinh hoạt chuyên môn, và điều chỉnh quy trình đánh giá cần được thực hiện một cách đồng bộ và toàn diện. Điều này không chỉ giúp nâng cao hiệu quả dạy học mà còn đảm bảo sự phát triển toàn diện của học sinh về mặt phẩm chất và năng lực, đồng thời góp phần vào sự thành công của mục tiêu đổi mới giáo dục căn bản và toàn diện mà Nghị quyết 29 đã đề ra. Bài báo này không chỉ cung cấp những giải pháp khả thi mà còn là tài liệu tham khảo quan trọng cho giáo viên và các nhà quản lý giáo dục trong việc thực hiện chương trình GDPT 2018 một cách hiệu quả và đúng hướng.

Vân An 

Nguồn:

Thái Văn Tài, Hoàng Mai Lê (2024). Thực hiện “Chuẩn đầu ra” trong Chương trình giáo dục phổ thông 2018 cấp tiểu học. Tạp chí Giáo dục, 24(18), 1-5.