Cải thiện quy trình quản lí rủi ro trong hệ thống quản lí chất lượng của giáo dục đại học

Mỗi cơ sở giáo dục đóng một vai trò đặc biệt trong việc định hình sự phát triển trong tương lai của đất nước. Điều này đòi hỏi các nhà xây dựng chính sách giáo dục phải không ngừng nâng cao yêu cầu về chất lượng giáo dục đại học bằng cách tổ chức hoạt động hiệu quả của cơ quan kiểm định, xếp hạng các trường đại học và hỗ trợ tài chính của họ. Do đó, quy trình kiểm định đóng vai trò là lộ trình tạo dựng và duy trì văn hóa đào tạo sinh viên chất lượng cao, thông qua việc đánh giá các yếu tố rủi ro khách quan và chủ quan. 

Để đối mặt với những yếu tố này, các cơ sở giáo dục đại học cần lập kế hoạch xem xét rủi ro và cơ hội là “nền tảng” cho tính hiệu quả của hệ thống quản lí chất lượng và phòng ngừa tác động tiêu cực. Do đó, cần phải phát triển một quy trình quản lí rủi ro rõ ràng và hiệu quả. Mục đích của bài viết này là cải thiện quy trình quản lí rủi ro trong hệ thống quản lí chất lượng giáo dục đại học theo các yêu cầu của tiêu chuẩn 9001:2015, ISO 21001:2018 và các tiêu chuẩn khác, có tính đến yếu tố rủi ro (hazardous factors – HF), làm tăng khả năng xảy ra và mức độ nghiêm trọng của hậu quả, cũng như yếu tố thuận lợi (Favorable factor – FF), làm giảm khả năng xảy ra và mức độ nghiêm trọng của hậu quả từ các sự kiện nguy hiểm. Cơ sở của quản lí rủi ro trong hệ thống quản lí chất lượng của các cơ sở giáo dục đại học là phương pháp “Bowtie”, bao gồm 06 bước chính là xác định sự không nhất quán, xác định tác động của các yếu tố nguy hiểm và thuận lợi theo nhóm tác động, xếp hạng các yếu tố nguy hiểm và thuận lợi, tính toán rủi ro, chứng minh các biện pháp phòng ngừa và kiểm tra tính toán. 

Nguồn: Sưu tầm

Kết quả nhóm nghiên cứu thu được là các giá trị rủi ro trong những điều kiện nhất định, tức là khi các yếu tố rủi ro và thuận lợi trùng khớp thì cả hai yếu tố đó có thể bù đắp cho nhau, từ đó giảm mức độ rủi ro trong hệ thống quản lý chất lượng. Vấn đề tương tác giữa các yếu tố khác nhau không hề đơn giản, vì nó đòi hỏi phải có sự xác minh cẩn thận và kinh nghiệm của các chuyên gia trong quá trình phân tích. Hơn nữa, những khuyến nghị cụ thể để bù đắp những yếu tố tiêu cực bằng những yếu tố thuận lợi chỉ có thể được đưa ra khi nghiên cứu kỹ lưỡng về văn hóa tổ chức, hiểu biết về các hiện tượng tâm lý xã hội xảy ra trong công ty: các mối quan hệ, kết nối, niềm tin, chính trị, hoạt động và mối quan hệ của nhóm cộng đồng. Nền tảng chứng minh biện pháp phòng ngừa cho các rủi ro là xác định sự không nhất quán của các yếu tố nguy hiểm, các mối đe dọa đáng kể (ví dụ do đại dịch, hoạt động quân sự, thách thức kinh tế, thiên tai), xây dựng nguyên nhân- mối quan hệ và tác động giữa một mối đe dọa (bao gồm môi trường giáo dục, phương pháp giảng dạy, v.v.)—một sự kiện nguy hiểm (ví dụ: mất chứng nhận, dịch vụ giáo dục chất lượng thấp, v.v.) và hậu quả, có tính đến tất cả các mối quan hệ các thành phần bổ sung (các yếu tố nguy hiểm đáng kể, cơ hội). Sau quá trình xác định, cần dự đoán các rủ ro này ở từng giai đoạn của quá trình giáo dục dựa trên các chỉ số hoạt động chính được thiết lập trong hệ thống đảm bảo chất lượng giáo dục đại học. Cách tiếp cận như vậy đòi hỏi nỗ lực có hệ thống để xác định những điểm không nhất quán bằng cách xây dựng một hệ thống giám sát đánh giá rủi ro theo những khoảng thời gian nhất định và tạo điều kiện thuận lợi cho việc xem xét lại các biện pháp phòng ngừa tùy theo tình hình hiện tại. 

Chính việc xây dựng một hệ thống như vậy có thể dự đoán được diễn biến của các sự kiện và đảm bảo sự sẵn sàng ứng phó với các thách thức. Phân tích càng chi tiết hiện trạng đã phát triển tại một thời điểm cụ thể trong hệ thống chất lượng của một trường đại học có điều kiện, thì càng có nhiều cơ hội để áp dụng các cách phát triển môi trường giáo dục phù hợp, đáp ứng nhu cầu của các bên quan tâm, và quan trọng nhất là tạo ra một môi trường an toàn, tiềm năng của nó sẽ bộc lộ cơ hội của những người tham gia vào quá trình giáo dục bao gồm cả giáo viên về việc đảm bảo quyền tự do học thuật và người nộp đơn, nếu có thể, bộc lộ những khả năng liên quan sẽ được yêu cầu trên thị trường lao động.

Hồng Anh lược dịch

Nguồn: Bazaluk, O., Pavlychenko, A., Yavorska, O., Nesterova, O., Tsopa, V., Cheberiachko, S., ... & Lozynskyi, V. (2024). Improving the risk management process in quality management systems of higher education. Scientific Reports, 14(1), 3977. https://doi.org/10.1038/s41598-024-53455-9