Giáo dục hướng nghiệp ở các trường phổ thông trên thế giới: Quan niệm, xu hướng và khuyến nghị

Nhóm nghiên cứu đã sử dụng cơ sở dữ liệu thư mục Scopus là nguồn dữ liệu và phương pháp phân tích trắc lượng thư mục để phân tích. Họ sử dụng phương pháp này để kiểm tra đồng tác giả, từ khóa đồng xuất hiện, đồng trích dẫn của tác giả và nguồn. Thông qua những phân tích này, các nhà nghiên cứu có thể hiểu được các chủ đề liên kết với nhau và các xu hướng mới nổi. Ngoài ra, nhóm nghiên cứu sử dụng phần mềm VOSviewer làm công cụ lập bản đồ khoa học biểu thị thông tin về các xu hướng chính và chủ đề phổ biến nhất xoay quanh “hướng nghiệp”.

Xét về số lượng, có thể thấy trong số 20 quốc gia có số lượng công bố về hướng nghiệp, nhiều nhất và nổi bật nhất gồm có Mỹ (72 nghiên cứu), Nga (38 nghiên cứu), Anh (28 nghiên cứu) và Australia (23 nghiên cứu) (chiếm khoảng 66% tổng số nghiên cứu đã công bố); Mỹ có số lượng bài nghiên cứu được xuất bản nhiều nhất, gần gấp đôi so với quốc gia theo sau. Nghiên cứu tiếp tục chỉ ra những tác giả và bài viết có tầm ảnh hưởng nhất bao gồm 4 tác giả nổi bật nhất với hơn 1000 trích dẫn: Frans Meijers của Đại học Khoa học Ứng dụng The Hague, Salvatore Soresi của Đại học Università degli Studi di Padova, Laura Nota của Università degli Studi di Padova, và Benedict McWhirter của Đại học Oregon. Nghiên cứu được trích dẫn nhiều nhất là bài viết “Mối quan hệ giữa việc tự quyết định nghề nghiệp, xác định nghề nghiệp và hành vi khám phá nghề nghiệp ở học sinh trung học người Mỹ gốc Phi”. Xét về nguồn xuất bản đáng chú ý nhất về hướng nghiệp có Tạp chí Hướng dẫn và Tư vấn của Anh, Tạp chí Phát triển Nghề nghiệp, Tạp chí Quốc tế về Hướng dẫn Giáo dục và Dạy nghề.

Bản đồ các từ khóa theo phân tích sự xuất hiện đồng thời trong giai đoạn 1964-3/2022

Sự tăng trưởng về số lượng công bố, đặc biệt là trong 13 năm qua, có thể là kết quả của sự thay đổi về ý nghĩa và khái niệm về “hướng nghiệp” trong bối cảnh có nhiều đổi mới về công nghệ và ảnh hưởng của toàn cầu hóa, dẫn đến việc chuyển đổi vai trò của hướng nghiệp trong hệ thống chính sách: từ vai trò nhóm dịch vụ ngoại vi thành nhóm dịch vụ chính trong chính sách công. Hơn nữa, nền giáo dục phát triển vượt trội và hệ thống chính sách lâu đời liên quan đến hướng nghiệp có thể là lý do cho số lượng lớn các nghiên cứu về chủ đề này đến từ các nước phát triển ở Bắc bán cầu. Bên cạnh đó, sự gia tăng số lượng nghiên cứu về hướng nghiệp trong giáo dục phổ thông ở một số quốc gia ở Châu Á hoặc Châu Phi có thể là do sự thay đổi trong thái độ giáo dục hướng tới tính linh hoạt của hệ thống giáo dục và tập trung vào định hướng nghề nghiệp cho học sinh. Sự gia tăng của toàn cầu hóa và phát triển công nghệ đã kéo theo sự thay đổi của hệ thống nghề nghiệp và những yêu cầu mới về năng lực của lực lượng lao động nên đã có nhiều nghiên cứu đáp ứng sự thay đổi này.

Kết quả của nghiên cứu này cung cấp những kiến thức chuyên sâu có giá trị cho các nhà nghiên cứu mới bắt đầu sự nghiệp, các nhà hoạch định chính sách và các nhà giáo dục quan tâm đến lĩnh vực hướng nghiệp trong các trường phổ thông. Cụ thể, họ có thể hiểu được các giai đoạn phát triển của các ấn phẩm nghiên cứu, làm quen với các tác giả, tác phẩm, tạp chí và nhà xuất bản nổi tiếng, đồng thời theo kịp các xu hướng nghiên cứu gần đây để đưa ra kế hoạch tương lai của mình. Các nhà nghiên cứu trẻ có thể tận dụng thông tin này để kết nối với các tác giả, kiểm tra các ấn phẩm của các tác giả được trích dẫn hoặc xuất bản cao hoặc tìm kiếm sự trợ giúp của họ trong nỗ lực nghiên cứu của riêng họ về chủ đề này. Trong khi đó, các nhà hoạch định chính sách có thể tham khảo ý kiến ​​của các chuyên gia này để đưa ra quyết định. Hơn nữa, cả các nhà nghiên cứu trẻ và các nhà hoạch định chính sách đều có thể nâng cao và cập nhật kiến ​​thức của mình bằng cách đọc các ấn phẩm thường xuyên từ các tạp chí uy tín và có ảnh hưởng nhất trong lĩnh vực hướng nghiệp.

Hồng Anh lược dịch

Nguồn: Thi Hong-Hanh Pham, Thi Hong-Chi Le, Thi Hong-Lien Do, Phuong-Lien Lai, Thi-Trinh Do &Tien-Trung Nguyen (2023). Science mapping research on Career guidance in general schools: a bibliometric analysis from Scopus database, 1964–2022 https://doi.org/10.1080/2331186X.2024.2301877