Tiềm năng của ChatGPT trong dạy học Vật lý ở trường trung học Việt Nam

Trí tuệ nhân tạo (AI) đã trở thành một phần thiết yếu trong cuộc sống hàng ngày. Chatbot AI cũng đang được sử dụng trong các lĩnh vực khác như giáo dục và chăm sóc sức khỏe. Một trong những chatbot AI tiên tiến nhất là ChatGPT - một mô hình ngôn ngữ lớn do OpenAI phát triển. Được phát triển trên một bộ dữ liệu khổng lồ gồm văn bản và mã, ChatGPT có khả năng tạo ra văn bản giống con người và thực hiện nhiều tác vụ khác nhau. Việc ứng dụng AI trong cuộc sống hàng ngày mới chỉ bắt đầu nhưng đang phát triển nhanh chóng. Khi công nghệ AI tiếp tục tiến bộ, chúng ta có thể mong đợi thấy nhiều ứng dụng AI sáng tạo và hữu ích hơn trong cuộc sống, tiệm cận với khả năng của con người.

Giáo dục vật lý đóng vai trò then chốt trong việc nuôi dưỡng nhận thức về không gian và hiểu biết toàn cầu của học sinh. Khi các công nghệ do AI điều khiển như ChatGPT tiếp tục phát triển, các nhà giáo dục sẽ khám phá những cách đổi mới để tận dụng những công cụ này nhằm nâng cao trải nghiệm dạy và học trong lớp học vật lý. Bài báo này phân tích toàn diện về tiềm năng và hạn chế của ChatGPT nhằm làm sáng tỏ vai trò của nó trong giáo dục vật lý.

Kết quả nghiên cứu cho thấy, ChatGPT có tiềm năng trong giáo dục vật lý ở Việt Nam nhưng cần cải thiện thêm để trở thành công cụ hữu ích cho giáo viên và học sinh. Cụ thể như sau:

Tiềm năng của ChatGPT trong giáo dục vật lý: ChatGPT mang lại nhiều lợi ích cho giáo dục vật lý, bao gồm tính tương tác, tạo ra các trải nghiệm học tập cá nhân hóa và truy cập dữ liệu vật lý theo thời gian thực. Bằng cách tạo điều kiện tương tác năng động và hấp dẫn, ChatGPT có thể đáp ứng các nhu cầu của từng học sinh, cung cấp phản hồi tức thời và giúp học sinh hiểu sâu hơn các khái niệm vật lý.

Cải thiện phương pháp giảng dạy: ChatGPT có thể là một nguồn tài liệu giá trị cho giáo viên vật lý, hỗ trợ lên kế hoạch bài giảng, cung cấp dữ liệu vật lý mới nhất và có liên quan, đồng thời thúc đẩy việc giảng dạy phân biệt để đáp ứng các phong cách học tập đa dạng.

Hỗ trợ học tập của học sinh: ChatGPT có tác động đến kết quả học tập của học sinh, chẳng hạn như cải thiện kiến thức vật lý, tư duy phản biện và kỹ năng tư duy không gian. Nó cũng giúp khám phá cách thức hỗ trợ cá nhân hóa của ChatGPT ảnh hưởng đến sự tham gia và động lực học tập vật lý của học sinh.

Cân nhắc về đạo đức và tiềm ẩn thiên kiến: Vì các mô hình AI phản ánh bản chất của dữ liệu được sử dụng để huấn luyện chúng, chúng ta cần xem xét các vấn đề đạo đức liên quan đến thiên kiến và cách thể hiện văn hóa trong phản hồi của ChatGPT. Các chiến lược để giải quyết và giảm thiểu những thiên kiến tiềm ẩn cần được nghiên cứu để thúc đẩy một môi trường giáo dục Vật lý công bằng và toàn diện.

Hạn chế và thách thức: ChatGPT có những hạn chế trong việc hiểu các khái niệm vật lý phức tạp, khả năng không chính xác trong việc giải thích thông tin trực quan và không thể thúc đẩy các kỹ năng tư duy phản biện và giải quyết vấn đề sáng tạo.

Bảo mật và an toàn dữ liệu: Giải quyết các vấn đề liên quan đến quyền riêng tư và bảo mật dữ liệu là rất quan trọng khi tích hợp các công cụ do AI điều khiển như ChatGPT vào môi trường giáo dục. Chúng ta phải đảm bảo an toàn dữ liệu của học sinh và duy trì môi trường học tập an toàn.

Cân bằng giữa tương tác của con người và hỗ trợ của AI: Chúng ta cần đánh giá tầm quan trọng của việc cân bằng giữa hỗ trợ của AI và tương tác của con người trong giáo dục vật lý. Điều này nhấn mạnh vai trò trung tâm của giáo viên trong việc hướng dẫn trải nghiệm học tập của học sinh và cung cấp bối cảnh có giá trị cho thông tin do AI tạo ra.

Bài báo này hướng tới mục tiêu khám phá tiềm năng của ChatGPT trong việc dạy và học vật lýở Việt Nam, đồng thời đề cập đến những vấn đề thực tế khi triển khai ChatGPT trong hệ thống giáo dục Việt Nam. Rõ ràng, để trở thành công cụ hỗ trợ có giá trị trong giáo dục, ChatGPT cần được cải thiện khả năng xử lý hình ảnh và biểu đồ. Những nâng cấp này là cần thiết để đảm bảo hiệu quả trong việc hỗ trợ giáo dục vật lý và nâng cao trải nghiệm học tập tổng thể cho học sinh và giáo viên.

Huyền Đức lược dịch

Nguồn: Bruneau, P., Wang, J., Cao, L., & Trương, H. (2023). The Potential of ChatGPT to Enhance Physics Education in Vietnamese High Schools.