Một chỉ số tạp chí mới: Clarivate Journal Citation Indicator

JCI được thiết kế để bổ sung cho JIF. Nhìn chung, JCI có một số điểm mạnh hơn như:

- Nó dựa trên hiệu suất của tạp chí trong 3 năm thay vì chỉ xem xét lát cắt 1 năm;

- Clarivate hứa hẹn sẽ cung cấp điểm JCI cho tất cả các tạp chí trong bộ Core của nó, thậm chí là cả những tạp chí hiện tại chưa có điểm JIF; 

- JCI tránh được vấn đề tử số - mẫu số của JIF (tất cả lượng trích dẫn của một tạp chí là tử số, nhưng chỉ những “dạng tài liệu trích dẫn được” [citable items] - tức Articles và Review là được tính trong mẫu số). JCI tập trung hoàn toàn vào các bài Articles và Review;

- Dễ để diễn giải. Điểm hiệu suất trung bình sẽ được đặt về 1.0, khi một tạp chí có điểm JCI là 2.5 thì tức là nó có hiệu suất cao gấp 2.5 lần so với trung bình các tạp chí trong lĩnh vực đó; 

- Có chuẩn hóa giữa các lĩnh vực.

Liệu có thể đạt được một chỉ số chuẩn hóa giữa các lĩnh vực?

Phil Davis - nhà cố vấn về xuất bản học thuật tại The Scholarly Kitchen - lo ngại rằng khẳng định của Clarivate về việc JCI là một chỉ số “chuẩn hóa giữa các lĩnh vực” có phần bị phóng đại. Bởi JCI vẫn phụ thuộc vào phân loại lĩnh vực được gán cho tạp chí từ khi nó bắt đầu được bao gồm trong cơ sở dữ liệu của Web of Science. Trong khi đó, theo Davis, định nghĩa về một lĩnh vực sẽ thay đổi theo thời gian cùng quá trình phát triển của khoa học và tạp chí.

Bên cạnh đó, một tạp chí trong Web of Science có thể được xếp vào nhiều lĩnh vực. Có tới một phần ba số tạp chí trong danh sách của nó được gán cho nhiều hơn một lĩnh vực. Lại có những hạng mục lĩnh vực của Clarivate bao gồm số lượng rất lớn và đa dạng các tạp chí, trong khi có những lĩnh vực lại bao gồm số lượng tạp chí ít ỏi. Mục Kinh tế của Clavirate bao gồm 373 tạp chí, trong khi lĩnh vực Nam khoa chỉ có 8 tiêu đề được xếp vào mục này. 

Lời giải hợp lý cho bài toán này sẽ là một tạp chí cần có điểm JCI cho từng hạng mục mà nó được xếp vào, nhưng giải pháp này lại đi ngược với mục tiêu của Clarivate là tạo ra một điểm JCI duy nhất cho mỗi tạp chí. Cách giải quyết của Clarivate chỉ được nêu ngắn gọn ở một góc trong 7 trang tài liệu về JCI là: so sánh các tạp chí nhiều phân loại này với “trung bình chỉ số ảnh hưởng trích dẫn được chuẩn hóa trên tất cả các hạng mục [mà tạp chí đó] được xếp vào”. 

Như vậy, điểm JCI có thể có phần mâu thuẫn với cảm nhận chung. Ví dụ, tạp chí Oncology có thể có điểm JCI cao hơn các tạp chí có hiệu suất cao hơn khác trong lĩnh vực Ung thư bởi vì điểm JCI của các tạp chí đó sẽ tính cả điểm của các lĩnh vực khác của nó mà có hiệu suất kém hơn. Điều này có phần mâu thuẫn với hứa hẹn “dễ dàng diễn giải” mà Clarivate đặt ra.

JCI cũng bị vướng vào vấn đề hộp đen. Mặc dù dữ liệu về lượng trích dẫn thô là minh bạch, toàn bộ tập dữ liệu và phương pháp để tạo lại chỉ số đó về cơ bản là vượt quá giới hạn đối với hầu hết người dùng. Vấn đề về tính minh bạch và khả năng tái tạo này không chỉ giới hạn ở chỉ số JCI, mà gặp phải ở hầu hết các chỉ số trích dẫn như SNIP, Eigenfactor, Normalized Eigenfactor và Article Influence Score, cùng những số liệu khác.

Nhìn chung, trước nhiều chỉ trích mà JIF gặp phải khi nó đang bị sử dụng cho các mục đích sai lệch, rất dễ hiểu khi Clarivate muốn phát triển một công cụ mới. Những hứa hẹn và mục tiêu họ đặt ra cho JCI là hoàn toàn hợp lý, tuy vậy còn nhiều băn khoăn về cách thức họ thực sự sử dụng để đạt được những hứa hẹn này. 

Ghi chú: Các quan điểm của Tác giả không nhất thiết là quan điểm của Tạp chí Giáo dục.