Xây dựng kết nối trong bối cảnh trao đổi ảo toàn cầu

Trong những năm gần đây, trao đổi ảo (virtual exchange) nhanh chóng mở rộng, với nhiều sáng kiến ​​khu vực, quốc gia và đa quốc gia được thiết lập. Tuy nhiên, các động lực của lĩnh vực này chưa được nghiên cứu đầy đủ, và sự đa dạng và lan rộng của những chương trình tận dụng công nghệ để nâng cao kiến ​​thức và trao đổi văn hóa vẫn ít được biết đến. Các nhà giáo dục riêng lẻ thường tự hỏi có bao nhiêu trao đổi ảo đang diễn ra bên ngoài phạm vi trường của họ và liệu nó có khác gì so với những thứ họ đang cung cấp hay không. Dựa trên một cuộc khảo sát năm 2021 về trao đổi ảo toàn cầu do Sáng kiến ​​Stevens thực hiện, và nhằm mục đích lấp đầy khoảng trống kiến ​​thức này, bài viết này chia sẻ những phát hiện chính về toàn cảnh trao đổi ảo toàn cầu, đồng thời thảo luận về các bài học kinh nghiệm và ý nghĩa của việc triển khai trao đổi ảo.

Khảo sát này bao gồm câu trả lời từ 233 nhà cung cấp trao đổi ảo đã triển khai những chương trình toàn cầu từ tháng 9 năm 2020 đến tháng 8 năm 2021. Trong số này, 177 nhà cung cấp đã chia sẻ dữ liệu chi tiết về những chương trình trao đổi ảo của họ, cho biết đã triển khai tổng cộng 3.073 chương trình khác nhau, lần lượt phục vụ tổng số 224.168 người học. 

Người tham gia và nhà cung cấp trao đổi ảo

Hầu hết các nhà cung cấp dịch vụ trao đổi ảo là những tổ chức giáo dục đại học (56%), tiếp theo là những tổ chức phi chính phủ (NGO) hoạt động ở nhiều hơn một quốc gia (21%). Lĩnh vực giáo dục đại học có nhiều đại diện nhất trong cuộc khảo sát, dù với tư cách nhóm lớn nhất các nhà cung cấp các chương trình trao đổi ảo hay nhóm tham gia lớn nhất gồm sinh viên đại học (66% các nhà cung cấp cho biết đang phục vụ sinh viên đại học; 29% cho biết đang phục vụ sinh viên sau đại học/ sau tiến sĩ). Khoảng 35% các chương trình phục vụ học sinh trung học.

Các loại chương trình trao đổi ảo

Các khóa học Hợp tác Quốc tế Trực tuyến (COIL), một mô hình trao đổi ảo cụ thể được phát triển bởi các cặp hoặc nhóm nhỏ các nhà giáo dục và kết nối hai hoặc nhiều khóa học ở những nơi khác nhau, là loại chương trình phổ biến nhất (36%) được ghi nhận. Loại chương trình phổ biến thứ hai (24%) là chương trình trao đổi ảo đơn được vận hành chủ yếu theo cùng một cách tại một số trang web, địa điểm hoặc phòng học. Hầu hết các chương trình (63%) sử dụng tiếng Anh, với khoảng 20% ​​sử dụng tiếng Anh cùng một ngôn ngữ khác, và chỉ 4% sử dụng duy nhất một ngôn ngữ không phải tiếng Anh.

Nơi diễn ra trao đổi ảo

Mặc dù dịch vụ trao đổi ảo đã mở rộng phạm vi toàn cầu một cách rõ ràng, nhưng việc thu thập dữ liệu này vẫn là một thách thức. Hoa Kỳ được đại diện quá nhiều trong cuộc khảo sát, dù trong vai trò là quốc gia nơi chương trình bắt đầu (75% tổng số nhà cung cấp) hay là quốc gia quê hương của một đối tác quan trọng trong trao đổi ảo. Những lý do cho điều này có thể bao gồm: (a) khả năng trao đổi ảo được thiết lập nhiều hơn ở Hoa Kỳ; (b) thực tế là những người được hỏi có mối liên hệ với Sáng kiến ​​Stevens có trụ sở tại Hoa Kỳ; (c) hoặc các nhà cung cấp dịch vụ trao đổi ảo ở những quốc gia khác vẫn còn đang xây dựng năng lực báo cáo dữ liệu của họ. Nhóm các nhà cung cấp dịch vụ trao đổi ảo lớn thứ hai có trụ sở tại châu Âu (11%). Hoạt động trao đổi ảo ở Mỹ Latinh có thể rộng hơn so với những gì mà khảo sát của chúng tôi nắm bắt được, đặc biệt là với sự phát triển mạnh mẽ của các mạng trao đổi ảo trong khu vực.

Cuộc khảo sát cũng cố gắng thu thập thông tin về những quốc gia có người tham gia trao đổi ảo cư trú, cũng như số lượng người tham gia ở mỗi quốc gia (mức độ chi tiết mà hầu hết những người được hỏi không thể cung cấp). Mặc dù những người tham gia trao đổi ảo cư trú trên khắp thế giới, 10 quốc gia dẫn đầu (theo thứ tự giảm dần) là: Hoa Kỳ, Đức, Nhật Bản, Pháp, Ấn Độ, Mexico, Trung Quốc, Tây Ban Nha, Ai Cập và Colombia.

Cách thức và nội dung của trao đổi ảo

Hầu hết các chương trình trao đổi ảo (38%) kết hợp hai phương pháp tiếp cận là không đồng bộ (chia sẻ thông tin và tham gia ở những thời điểm khác nhau) và đồng bộ (tương tác trong thời gian thực). Cả hai phương pháp này đều bao gồm một loạt những hoạt động và ứng dụng không ngừng phát triển để đáp ứng những tiến bộ về sư phạm và công nghệ. Ba lĩnh vực nội dung hàng đầu mà các chương trình tập trung vào là: đối thoại liên văn hóa và xây dựng hòa bình (67%); STEM (25%); và những vấn đề toàn cầu hoặc quốc tế (24%). Những người được hỏi cũng chỉ ra những chủ đề nổi bật và kịp thời được đề cập như Mục tiêu Phát triển Bền vững (SDG); hiểu biết về phương tiện truyền thông; thông tin liên lạc; công bằng chủng tộc và xã hội; và các vấn đề môi trường, sinh thái và tính bền vững.

Tác động của đại dịch

Với việc giảng dạy và học tập chủ yếu chuyển từ trực tiếp sang trực tuyến từ đầu năm 2020, hầu hết các nhà cung cấp dịch vụ trao đổi ảo (69%) đều cho biết chương trình của họ được mở rộng và dự đoán tăng trưởng trong tương lai. 46% có kế hoạch cung cấp nhiều chương trình hơn vào năm tới (2022), trong khi 39% có kế hoạch duy trì cung cấp chương trình ở mức độ hiện tại. Tuy nhiên, tác động của đại dịch rất phức tạp và những thách thức mà một số học viên phải đối mặt không nên bị bỏ qua: Ngay cả khi các chương trình trao đổi ảo không bị hủy bỏ hoàn toàn, một số đã bị giảm số lượng người tham gia. Có thể, những chương trình trao đổi ảo tập trung vào học sinh K-12 và do các tổ chức phi chính phủ điều hành đã bị ảnh hưởng đáng kể bởi sự gián đoạn của hoạt động học tập trực tiếp, vì việc tham gia trao đổi ảo thường xảy ra trong môi trường lớp học chính thức.

Bài học kinh nghiệm

- Mặc dù đã cố gắng xác định và phân loại trao đổi ảo (chẳng hạn như với Phân loại Sáng kiến Stevens), các chương trình trên khắp thế giới rất phức tạp và đa dạng, không dễ để phân loại. Cần có thêm nhiều nghiên cứu về những biến thể này, đặc biệt là sự hiện diện, những lý do và những mô hình trao đổi ảo ở Nam Bán cầu.

- Duy trì và báo cáo dữ liệu: Tùy thuộc vào cấu trúc và quy mô của một trường/ học viện, có thể khó báo cáo dữ liệu ở cấp độ trường đại học.

- Đo lường sự thay đổi: Việc đo lường sự thay đổi ở cấp độ chương trình trong trao đổi ảo vẫn là một thách thức. Người ta hy vọng rằng nỗ lực khảo sát hàng năm liên tục sẽ mang lại tỷ lệ phản hồi cao hơn và đại diện toàn cầu rộng hơn, do đó cho phép hiểu rõ về những thay đổi theo thời gian.

- Tìm hiểu chất lượng và bối cảnh của trao đổi ảo: Cuộc khảo sát này tập trung vào việc định lượng và lập bản đồ trao đổi ảo trên toàn cầu, nhưng chưa biết nhiều về chất lượng của các chương trình trao đổi ảo, bao gồm cả cách thức các tổ chức đảm bảo chất lượng trong việc cung cấp dịch vụ trao đổi ảo của họ.

Nguồn:

Bhandari, R. & Kastler, K. (2022). Building Connections During a Time of Global Change: An International Snapshot of Virtual Exchange. International Higher Education, 110. https://doi.org/10.36197/IHE.2022.110.13

Ghi chú: Các quan điểm của Tác giả không nhất thiết là quan điểm của Tạp chí Giáo dục.