Nghiên cứu thú vị: Cơ hội cho các nhà khoa học nữ giành các giải thưởng khoa học không đặt theo tên nam giới thường cao hơn

Nghiên cứu thú vị này được trình bày vào ngày 25 tháng 5 tại Đại hội đồng Liên minh Khoa học Địa chất Châu Âu (EGU) ở Vienna (Áo), đã tổng hợp thông tin về gần 9.000 học giả được trao khoảng 350 giải thưởng trong các lĩnh vực nghiên cứu Trái đất, khoa học môi trường và tim mạch, cũng như một số giải thưởng do các cơ quan khoa học quốc gia tại Vương quốc Anh và Hoa Kỳ. Hiện tại nghiên cứu vẫn chưa được công bố chính thức.

Nghiên cứu chỉ ra rằng phụ nữ chỉ nhận được khoảng 15% trong số các giải thưởng này, tính từ thế kỷ XVIII. Đối với 214 giải thưởng được đặt tên theo nam giới, các nhà khoa học nữ đạt giải chỉ chiếm 12%. Thông tin được Stefan Krause, nhà khoa học về lĩnh vực nghiên cứu Trái đất và môi trường tại Đại học Birmingham, Vương quốc Anh, trình bày thông tin trên.

Kết quả trên cho thấy có thể có mối liên hệ giữa tên của một giải thưởng và những đối tượng sẽ nhận nó, ông nói. “Nếu một giải thưởng không được đặt theo tên của một người, thì sự cân bằng giới tính trong giải thưởng đó sẽ có sự cân bằng hơn,” ông nói thêm.

Số nhà nghiên cứu nhận giải thưởng khoa học theo giới tính (Nam: màu xanh dương; Nữ: màu cam)

Nghiên cứu cũng cho thấy rằng các nữ học giả chiếm 32% số giải trong số 12 giải thưởng được đặt theo tên của cả nam giới và phụ nữ, và các nhà khoa học nữ chiếm tới 47% số người nhận giải của 26 giải thưởng được đặt theo tên nữ giới. Tuy nhiên, Krause lưu ý rằng các hạng mục này có rất ít giải thưởng để thống kê, và các giải thưởng này cũng mới chỉ xuất hiện trong thời gian gần đây, vì vậy những dữ liệu này khó có thể sử dụng cho mục đích khái quát hoá. Dữ liệu cũng cho thấy rằng phụ nữ có xu hướng giành được nhiều giải thưởng có chức năng tôn vinh sự cống hiến cho khoa học, chẳng hạn như việc cố vấn, hướng dẫn cho các nhà khoah ọc trẻ khác hoặc thúc đẩy sự đa dạng, hơn là những giải thưởng tập trung vào các phát hiện khoa học đột phá.

Krause đã thực hiện nghiên cứu này cùng với cộng sự là Katja Gehmlich, một nhà nghiên cứu tim mạch cũng công tác tại Đại học Birmingham; hầu hết thời gian nghiên cứu dà dành chop các diễn biến của đại dịch COVID-19 tại Vương quốc Anh vào các năm 2020 và 2021. Các nhà nghiên cứu rà soát các hồ sơ công khai trong ngành của họ, xem xét yếu tố giới tính của những người đoạt giải nếu có thể bằng cách sử dụng các đại từ nhân xưng do chính những người này hoặc tổ chức trao giải thưởng cung cấp.

Krause cho biết kết quả của nghiên cứu còn cho thấy các xã hội nên xem xét cách đặt tên các giải thưởng, bởi tầm quan trọng của các giải thưởng đó trong việc nâng cao hồ sơ của các nhà nghiên cứu, cũng như trong các quyết định về nhiệm kỳ và thăng tiến. Một nghiên cứu thực hiện năm 20212 cho thấy tỷ lệ phụ nữ giành được các giải thưởng nghiên cứu lớn đang tăng lên nhưng tỷ lệ này vẫn thấp hơn tỷ lệ của họ trong các vị trí nghề nghiệp. Nhiều lĩnh vực khác nhau đang vật lộn với vấn đề theo những cách khác nhau.

Vân An dịch

Nguồn: Gibney, E. (2022). Women more likely to win awards that are not named after men. Nature. https://doi.org/10.1038/d41586-022-01506-4

Ghi chú: Những quan điểm của tác giả không hẳn là quan điểm của Tạp chí Giáo dục.