Phát hiện gian lận trong kết quả công bố trên tạp chí SCIE (WOS), Q1 (SCOPUS) và vai trò của dữ liệu trong nghiên cứu

Cuộc điều tra của DFG đối với công trình nổi tiếng của Niels Birbaumer cho thấy dữ liệu trong hai bài báo không đầy đủ (vi phạm nguyên tắc thứ 3 trong 9 nguyên tắc về liêm chính khoa học (Tạp chí Giáo dục, 2020)*) và phân tích khoa học có sai sót - mặc dù nó không bình luận về việc liệu phương pháp này có hợp lệ hay không. Trong một tuyên bố ngày 19/9/2019, DFG cho biết họ đang áp đặt một số biện pháp trừng phạt nghiêm khắc nhất đối với Birbaumer, người có các vị trí tại Đại học Tübingen ở Đức và Trung tâm Kỹ thuật Sinh học và Thần kinh Wyss ở Geneva, Thụy sĩ. DFG đã cấm Birbaumer nộp đơn xin tài trợ của mình và làm người đánh giá DFG trong 5 năm. Cơ quan này cũng đã khuyến nghị rút lại hai bài báo 1,2 được đăng trên tạp chí PLoS Biology, và nói rằng họ sẽ yêu cầu anh ta trả lại số tiền tài trợ mà anh ta đã sử dụng để tạo dữ liệu làm nền tảng cho các bài báo.

DFG cũng phát hiện ra rằng Ujwal Chaudhary, tác giả đầu tiên của cả hai bài báo PLoS Biology và là thành viên của nhóm Birbaumer tại Đại học Tübingen và Trung tâm Wyss, đã có hành vi sai trái về mặt khoa học. Cơ quan đã cấm Chaudhary nộp đơn xin tài trợ của mình và không được làm người đánh giá DFG trong ba năm. Chaudhary đã không trả lời yêu cầu bình luận từ Nature.

Birbaumer và nhóm của ông đã xuất bản bài bác bỏ những lời chỉ trích của Spüler2 vào tháng 4 năm nay - bài báo thứ hai mà DFG đã đề nghị rút lại. PLoS Biology đã thêm các biểu hiện lo ngại vào cả hai nghiên cứu ngay sau khi DFG công bố kết quả điều tra của họ.

Cuộc điều tra của Đại học Tübingen về công việc của Birbaumer và Chaudhary đã kết luận vào tháng 6/2019 rằng cả hai đã “phạm tội” sai lầm trong khoa học.

Như vậy, rất cần thiết có một uỷ ban liêm chính khoa học. Nhưng trước hết, các cơ quan tài trợ nghiên cứu (như trường hợp trên) cần có một uỷ ban như vậy để đánh giá những kết quả nghiên cứu đã công bố, là các sản phẩm do họ tài trợ. Hơn nữa, vấn đề dữ liệu nghiên cứu, tái tạo dữ liệu, phân tích lại dữ liệu,… là hết sức quan trọng trong nghiên cứu. Phải chăng cần có những yêu cầu cho việc nộp các dữ liệu nghiên cứu. Phải chăng các nhà bình duyệt cho các bài báo đã được công bố trên một tạp chí khá uy tín như vậy (https://journals.plos.org/plosbiology/) chưa làm hết trách nhiệm hay là tạp chí đó có vấn đề về quy trình bình duyệt và xuất bản khoa học.

Bạn đọc có thể xem thêm trong các tài liệu dưới đây để có nhiều thông tin hơn về vấn đề này. 

Tài liệu tham khảo

Alison Abbott (2020). Prominent German neuroscientist committed misconduct in ‘brain-reading’ research. (https://www.nature.com/articles/d41586-019-02862-4), DOI: https://doi.org/10.1038/d41586-019-02862-4

Tạp chí Giáo dục (2020). Liêm chính khoa học: công bố, nghiên cứu và khuyến nghị. (https://tapchigiaoduc.moet.gov.vn/vi/news/hoat-dong-co-quan/liem-chinh-khoa-hoc-cong-bo-nghien-cuu-va-khuyen-nghi-597.html)

Tạp chí PLOS Biology: https://journals.plos.org/plosbiology/

Lược dịch, giới thiệu: Lương Ngọc

Ghi chú: *-bổ sung, bình luận. Những quan điểm của tác giả không hẳn là quan điểm của Tạp chí Giáo dục.