Đào tạo giáo viên kiểu mới trong đại học đa ngành, đa lĩnh vực

Lần đầu ở Việt Nam mô hình đào tạo giáo viên phổ thông được triển khai theo mô hình tiếp nối - đan xen (3+1) trong đại học đa ngành đa lĩnh vực như ĐHQGHN. Mô hình nhấn mạnh sự uyên bác về chuyên môn dạy học của người giáo viên, bao gồm khoa học cơ bản và nghiệp vụ dạy học; Chương trình đào tạo hướng kết quả đầu ra tiếp cận chuẩn quốc tế; đồng thời từ góc độ kinh tế học giáo dục mô hình này giải quyết vấn đề khủng hoảng thừa hoặc thiếu giáo viên, tránh được sự lãng phí lớn trong đào tạo giáo viên.

Mô hình được đề xuất năm 2000 và được thể nghiệm trong giai đoạn 2000 - 2005 tại Khoa Sư phạm, nay là Trường Đại học Giáo dục - ĐHQGHN. Trong giai đoạn này, đào tạo giáo viên được tổ chức theo mô hình tiếp nối – đan xen (3+1). Trong đó, 3 năm đầu dành chủ yếu cho giảng dạy khối kiến thức chung, khối kiến thức khoa học cơ bản (tại trường ĐH Khoa học Tự nhiên và ĐH Khoa học Xã hội & Nhân văn). Khối kiến thức khoa học giáo dục – sư phạm được giảng dạy ngay từ năm thứ nhất với thời lượng tăng dần một cách hợp lý. Năm thứ tư dành chủ yếu cho khối kiến thức khoa học giáo dục – sư phạm.

PGS.TS Nguyễn Chí Thành - Chủ nhiệm Khoa Sư phạm - Trường ĐH Giáo dục, chia sẻ kinh nghiệm triển khai đào tạo giáo viên theo mô hình tiếp nối (a+b) của Trường ĐH Giáo dục tại Hội thảo khoa học Đào tạo giáo viên theo mô hình nối tiếp (a+b) do Tiểu Ban Giáo dục Đại học - Hội đồng Quốc gia Giáo dục và Phát triển nhân lực tổ chức
tại ĐHQGHN ngày 9/1/2021

Sang đến giai đoạn 2006 – 2012, công tác đào tạo giáo viên được tổ chức theo mô hình tiếp nối 3+1. Trong 3 năm đầu sinh viên sư phạm được quản lý và đào tạo toàn bộ khối kiến thức khoa học cơ bản cùng với sinh viên các ngành khoa học cơ bản tương ứng (tại trường ĐH Khoa học Tự nhiên và ĐH Khoa học Xã hội & Nhân văn). Đến năm thứ tư, sinh viên sư phạm cùng kết quả học tập của 3 năm đầu được chuyển về Trường ĐH Giáo dục và tiếp tục quản lý, đào tạo phần kiến thức đặc thù của đào tạo cử nhân sư phạm, khối kiến thức khoa học giáo dục, khoa học sư phạm, thực hành sư phạm, kiến tập, thực tập và khóa luận tốt nghiệp.

Từ năm 2013 cho đến nay, việc đào tạo giáo viên tại Trường ĐH Giáo dục được triển khai thực hiện theo mô hình kết hợp – tiếp nối (a+b) trên cơ sở Quy định đào tạo đại học nhằm thực hiện chủ trương chuyển đổi phương thức đào tạo sang học chế tín chỉ. Việc tổ chức đào tạo giáo viên tại Trường ĐH Giáo dục được triển khai trong đó phần kiến thức a (tương đương với 102-103 tín chỉ); sinh viên sư phạm được đào tạo khối kiến thức khoa học cơ bản cùng với sinh viên các ngành khoa học cơ bản tương ứng (tại trường ĐH Khoa học Tự nhiên và ĐH Khoa học Xã hội & Nhân văn – đơn vị kết hợp đào tạo) và học phần kiến thức b với 36 tín chỉ. Sinh viên được đào tạo khối kiến thức đặc thù sư phạm, kiến thức khoa học giáo dục, nghiệp vụ sư phạm, thực hành, kiến tập, thực tập sư phạm, khóa luận/thi tốt nghiệp do giảng viên của Trường ĐH Giáo dục đảm nhiệm (đơn vị quản lý chương trình đào tạo và cấp bằng). Để thực hiện, chương trình đào tạo được phân định theo 5 khối kiến thức (M1-M5). Với mô hình (a+b) của ĐHQGHN thì đây là chương trình có chuyên môn sâu với số lượng tín chỉ lớn (khoảng 140 tín chỉ).

Mô hình đào tạo cử nhân sư phạm tại ĐHQGHN qua các giai đoạn

Chương trình đào tạo là yếu tố quan trọng, điều kiện tiên quyết để triển khai đào tạo giáo viên theo mô hình (a+b). Với cách thiết kế chương trình đào tạo này, sinh viên sư phạm được đào tạo cùng với sinh viên các ngành khoa học cơ bản, được tăng cường trải nghiệm thực tiễn nghề nghiệp. Bắt đầu tư năm học 2017-2018, Trường ĐH Giáo dục tổ chức cho sinh viên được nhúng trong môi trường thực tiễn, tham gia vào thực hành nghề ngay từ năm thứ 2 của chương trình đào tạo để hình thành kỹ năng sư phạm, lòng yêu nghề giáo; mặt khác, tạo ra sự gắn kết giữa các bên tham gia đào tạo cử nhân sư phạm là giảng viên ở trường đại học và giáo viên phổ thông.

Những ưu việt cơ bản của mô hình này cho thấy: đây là mô hình mở, liên thông, mềm dẻo, dễ điều chỉnh từ đào tạo cử nhân khoa học cơ bản sang đào tạo cử nhân sư phạm và ngược lại; chất lượng đào tạo cao bởi sử dụng đội ngũ giảng viên giảng viên chuyên môn, giáo sư đầu ngành khoa học cơ bản tham gia vào đào tạo sư phạm; triết lý đào tạo 3 trong 1: nhà khoa học, nhà sư phạm, nhà quản lý giáo dục.

Trải qua chặng đường 20 năm xây dựng và phát triển, đến nay mô hình đào tạo giáo viên này đã có những đóng góp không nhỏ vào công cuộc đổi mới giáo dục nước nhà. Các thế hệ sinh viên sư phạm trưởng thành tại Nhà trường đã có nhiều thành tích trong công tác giảng dạy và giáo dục, được xã hội công nhận và tôn vinh.

Nguồn: Trường Đại học Giáo dục - Đại học Quốc gia Hà Nội