Hoàn thiện hệ thống pháp lý, phù hợp với mô hình chính quyền địa phương hai cấp
Hiện nay, các trường phổ thông đang hoạt động theo nhiều thông tư như: Thông tư số 28/2020/TT-BGDĐT ngày 04/9/2020 của Bộ trưởng Bộ GDĐT ban hành Điều lệ trường tiểu học; Thông tư số 32/2020/TT-BGDĐT ngày 15/9/2020 của Bộ trưởng Bộ GDĐT ban hành Điều lệ trường THCS, trường THPT và trường phổ thông có nhiều cấp học; Quyết định số 51/2002/QĐ-BGDĐT ngày 25/12/2002 của Bộ trưởng Bộ GDĐT về chuyển trường và tiếp nhận học sinh học tại các trường THCS, THPT; Thông tư 50/2021/TT-BGDĐT sửa đổi, bổ sung một số điều của Quy định chuyển trường và tiếp nhận học sinh học tại các trường THCS, THPT ban hành kèm theo QĐ 51/2002/QĐ-BGDĐT ngày 25/12/2002; Thông tư 31/2023/TT-BGDĐT ngày 29/12/2023 ban hành quy chế xét tốt nghiệp THCS.

Xét trên tình hình thực tế, các văn bản này đã tạo cơ sở pháp lí góp phần thực hiện tốt công tác quản lí, quản trị nhà trường. Tuy nhiên, hệ thống văn bản quy phạm pháp luật quy định các hoạt động của nhà trường phổ thông đang dần bộc lộ sự phân tán, thiếu thống nhất - đặc biệt khi bộ máy hành chính chuyển sang mô hình chính quyền địa phương hai cấp, cùng chủ trương tinh gọn bộ máy hành chính và đẩy mạnh chuyển đổi số. Điều này đòi hỏi phải thống nhất thành một văn bản quy phạm pháp luật mới phù hợp với các Luật và văn bản quy phạm pháp luật đã được ban hành.
Đẩy mạnh chuyển đổi số, giảm thủ tục hành chính
Dự thảo Thông tư đưa ra một điểm đổi mới nổi bật là số hóa việc quản lí hồ sơ nhà trường. Hồ sơ điện tử sẽ thay thế hồ sơ giấy theo lộ trình phù hợp với điều kiện của địa phương, nhà trường, khả năng thực hiện của giáo viên. Việc quản lí hồ sơ điện tử do Sở GDĐT quy định theo chuẩn kết nối, chuẩn dữ liệu của Bộ GDĐT.
Theo dự thảo Thông tư quy định, thủ tục chuyển trường, tiếp nhận học sinh sẽ được thực hiện trực tuyến trên Cổng dịch vụ công để giảm thiểu thủ tục hành chính cho phụ huynh và học sinh. Với trường hợp không thể thực hiện được việc nộp đơn và khai báo thông tin chuyển trường, xin học, xin học lại trên Cổng dịch vụ công, học sinh hoặc phụ huynh vẫn có thể nộp trực tiếp, trực tuyến hoặc qua đường bưu điện—tạo sự linh hoạt, giảm áp lực thủ tục.
Xây dựng môi trường giáo dục an toàn, lành mạnh và nhân văn
Một trong những nội dung khác của dự thảo Thông tư là hệ thống quy định mới dành cho đội ngũ nhà giáo: từ nhiệm vụ, quyền hạn đến tiêu chuẩn nghề nghiệp và yêu cầu bồi dưỡng thường xuyên. Những quy định này không chỉ giúp nâng cao chất lượng và tính chuyên nghiệp của đội ngũ mà còn củng cố trách nhiệm, tăng sự minh bạch trong thực hiện nhiệm vụ chuyên môn. Qua đó, giáo viên được đảm bảo đầy đủ quyền lợi hợp pháp, yên tâm gắn bó với nghề, đồng thời góp phần củng cố niềm tin của xã hội đối với nhà giáo.

Tạo dựng môi trường học đường an toàn, lành mạnh và nhân văn từ những hoạt động dạy và học hằng ngày.
Ảnh: Báo Tiền phong
Song song với đó, dự thảo Thông tư cũng chú trọng xây dựng văn hóa ứng xử trong nhà trường, có thêm những quy định về ứng xử, phòng ngừa bạo lực học đường và ngăn chặn các hành vi vi phạm đạo đức nghề nghiệp. Những quy định này hướng tới một môi trường học đường an toàn, lành mạnh, nhân văn—nơi mỗi học sinh được tôn trọng và bảo vệ.
Ngoài ra, dự thảo Thông tư nêu rõ tiêu chuẩn đối với cơ sở vật chất, thiết bị dạy học, thư viện và các điều kiện hỗ trợ khác. Các tiêu chuẩn này giúp thúc đẩy đầu tư, hiện đại hóa trường học, sử dụng hiệu quả tài sản công và hạn chế lãng phí.
Đặc biệt, dự thảo quy định rõ cơ chế phối hợp giữa gia đình – nhà trường – xã hội. Việc tạo điều kiện để phụ huynh, các tổ chức xã hội và cộng đồng tham gia vào quá trình giáo dục sẽ góp phần giám sát tốt hơn các hoạt động giáo dục, huy động thêm nguồn lực và hỗ trợ học sinh phát triển toàn diện trong cả quá trình học tập lẫn đời sống.
Những điểm mới đáng chú ý khác
Đầu tiên chính là bổ sung loại hình trường: Đưa trường phổ thông nội trú, các trường năng khiếu vào quy định về loại trường và hệ thống trường phổ thông; tổ giáo dục đặc thù.
Bên cạnh đó, dự thảo Thông tư quy định thay đổi chức năng quản lí giáo dục của Ủy ban nhân dân (UBND) huyện và Phòng GDĐT bằng trách nhiệm của UBND cấp xã và Phòng Văn hóa – Xã hội, phù hợp tinh thần “đẩy mạnh phân cấp, phân quyền” theo Nghị quyết 71-NQ/TW ngày 22/8/2025 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo.
Ngoài ra, dự thảo Thông tư cũng điều chỉnh quyền và trách nhiệm của đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên. Đồng thời lược bỏ quy định về việc cấp bằng tốt nghiệp THCS để thực hiện nhiệm vụ giáo dục bắt buộc đối với cấp THCS; lược bỏ quy định lựa chọn sách giáo khoa, và quy định Hội đồng trường đối với trường công lập. Những quy định, lược bỏ này nhằm đảm bảo thống nhất với Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục và Luật Nhà giáo.
Thảo Ly
Tài liệu tham khảo: