Quảng Trị thực hiện nhiều giải pháp bồi dưỡng đội ngũ, tăng cường dạy tiếng Việt cho học sinh dân tộc mở “cánh cửa” đến với tri thức

Tăng cường tiếng Việt cho trẻ em mầm non, học sinh tiểu học vùng dân tộc thiểu số (DTTS)

Giúp học sinh đọc thông, viết thạo

 Để nâng cao chất lượng giáo dục ở vùng DTTS, tỉnh Quảng Trị tiếp tục thực hiện giai đoạn 2 của đề án “Tăng cường tiếng Việt cho trẻ em mầm non, học sinh tiểu học vùng dân tộc thiểu số (DTTS) giai đoạn 2016-2020, định hướng đến 2025”. Tăng cường tiếng Việt được xem là nhiệm vụ quan trọng đối với giáo dục ở địa bàn miền núi, nơi có học sinh đồng bào dân tộc sinh sống, học tập. Để nâng cao chất lượng giáo dục, những năm qua, ngành Giáo dục tỉnh Quảng Trị luôn quan tâm, triển khai đồng bộ các giải pháp để thực hiện tốt nhiệm vụ này.

Sở Giáo dục và Đào tạo (GDĐT) Quảng Trị tham mưu và thực hiện nhiều giải pháp có hiệu quả để thực hiện tốt việc tăng cường tiếng Việt cho học sinh vùng đồng bào DTTS, trong đó tập trung vào các giải pháp cụ thể như: tổ chức tập huấn, bồi dưỡng nâng cao năng lực về công tác quản lí, phương pháp, kĩ năng tổ chức các hoạt động giáo dục để tăng cường tiếng Việt phù hợp với học sinh vùng đồng bào DTTS qua các lớp tập huấn, bồi dưỡng cho cán bộ quản lý, giáo viên (CBQL-GV); giới thiệu và triển khai áp dụng bộ tài liệu tăng cường tiếng Việt các lớp 1, 2, 3, 4, 5 sử dụng trong các cơ sở giáo dục tiểu học. Bên cạnh đó, tăng cường tiếng Việt thông qua việc xây dựng thư viện thân thiện, tổ chức tiết đọc thư viện; chỉ đạo các đơn vị trường học tổ chức dạy học 2 buổi/ngày, bố trí kế hoạch dạy học linh hoạt, thời khóa biểu hợp lí, khóa học, phù hợp với điều kiện từng trường…

Nhằm giúp học sinh nâng cao năng lực sử dụng tiếng phổ thông và thực hiện đề án Tăng cường tiếng Việt cho học sinh vùng DTTS, Trường Tiểu học và THCS A Dơi đã bám sát chỉ đạo, kế hoạch của Phòng GDĐT huyện Hướng Hóa để triển khai thực hiện, mang lại hiệu quả. Cô giáo Nguyễn Thị Thanh Toàn, Phó Hiệu trưởng Trường Tiểu học và THCS A Dơi cho biết: Đối với người dân và học sinh đồng bào dân tộc, tiếng Việt được xem là ngôn ngữ thứ hai. Để thực hiện đề án trên, nhà trường xây dựng kế hoạch cho từng khối, lớp. Qua đó, giáo viên cụ thể chương trình dựa theo trình độ nhận thức của học sinh từng khối, lớp. Đối với học sinh khối 4, 5 có ngôn ngữ tiếng Việt thạo hơn do học qua nhiều năm, cần kiến thức sâu hơn, thì việc tăng cường tiếng Việt không chỉ dừng lại ở đọc thông, viết thạo mà cần hiểu sâu về nội dung. Trong khi học sinh lớp 1 thì yêu cầu đọc được, nghe cô giáo trao đổi. Mỗi lớp có kế hoạch và phương pháp giảng dạy riêng.

Về tài liệu học tập, nhà trường thực hiện theo chương trình chung, sử dụng sách Tăng cường tiếng Việt do Bộ GDĐT tập huấn, hướng dẫn, có bộ sách riêng. Về thời lượng với học sinh lớp 1, mỗi tuần tăng cường thêm 3 tiết, các lớp 2 đến lớp 5 thì mỗi tuần tăng thêm 2 tiết. Cùng với đó, nhà trường tổ chức nhiều hoạt động, kết hợp Chương trình GDPT mới tổ chức trải nghiệm, giao lưu, giới thiệu sách thư viện, tổ chức văn hóa, văn nghệ, thể dục, thể thao... Qua các hoạt động này giúp học sinh tăng cường khả năng giao tiếp để góp phần giúp các em tự tin, hòa nhập, nhanh nhẹn, hoạt bát hơn, các em có ngôn ngữ tiếng Việt nhiều hơn. Trong mỗi giờ học, cô giáo tăng cường tiếng Việt mọi lúc, mọi nơi. Tại các góc của lớp đều có thư viện lớp học để các em tiếp cận và học tập thêm. Nguồn sách báo, tư liệu, truyện phong phú giúp các em đọc nhiều hơn vào giờ ra chơi, giờ sinh hoạt đầu tiết... “Những năm qua, nhờ triển khai đề án nên học sinh biết tiếng Việt nhiều hơn, việc giao tiếp, giảng dạy kiến thức trên lớp của thầy cô giáo cũng trở nên thuận lợi hơn. Khi học sinh có nhiều ngôn ngữ tiếng Việt, hiểu biết rộng hơn, đọc thông viết thạo sẽ nắm bắt được trình độ, kiến thức của Chương trình GDPT 2018 thuận lợi hơn”, cô Nguyễn Thị Thanh Toàn cho hay. Nhờ thực hiện hiệu quả đề án tăng cường tiếng Việt, những năm qua tỉ lệ học sinh Trường Tiểu học và THCS A Dơi đọc thông, viết thạo tiếng phổ thông đạt hơn 99,9%.

Không chỉ chú trọng nâng cao chất lượng giáo dục cho học sinh dân tộc miền núi, Sở Giáo dục Quảng Trị còn chăm lo nâng cấp cơ sở vật chất, trang thiết bị trường học, giúp các em học sinh có chỗ ở ổn định, yên tâm học tập. Điển hình như, Trường Phổ thông dân tộc bán trú tiểu học và trung học cơ sở (PTDTBT TH và THCS) A Vao (xã A Vao, huyện Đakrông, tỉnh Quảng Trị) đã hoàn thành và đưa dãy nhà bán trú vào sử dụng, đáp ứng nhu cầu, nguyện vọng cấp thiết của thầy, cô giáo, phụ huynh và học sinh nhà trường.

Năm học 2022-2023, Trường PTDTBT TH và THCS A Vao có 716 học sinh theo học tại 7 điểm trường trong toàn xã; trong đó, cấp TH có 432 em, cấp THCS có 284 em. Học sinh ở đây hầu hết là con em đồng bào dân tộc thiểu số Pa Cô, Vân Kiều, có hoàn cảnh gia đình khó khăn. Ở địa hình rừng núi, đường sá, giao thông kém phát triển, trong khi nhiều em nhà cách trường hàng chục cây số nên nhu cầu học bán trú của học sinh rất cao. Nhằm giúp các em có chỗ ở, Quân khu 4 đã trích kinh phí xây nhà bán trú tặng thầy trò nhà trường. Khu bán trú tại cơ sở chính của nhà trường hiện có 64 học sinh THCS thường xuyên ăn, ở tập trung. Ngoài ra còn có 114 học sinh TH bán trú buổi trưa tại 6 điểm trường để học hai buổi/ngày.

“Chìa khóa” nâng cao chất lượng giáo dục miền núi

Đề án “Tăng cường tiếng Việt cho trẻ mầm non và học sinh tiểu học vùng dân tộc thiểu số giai đoạn 2016 - 2020, định hướng đến 2025” trên cơ sở tiếng mẹ đẻ trên địa bàn huyện Hướng Hóa đang được triển khai tại 24 trường phổ thông có cấp tiểu học và 24 trường mầm non. Thực hiện đề án trên, Phòng GDĐT huyện Hướng Hóa tham mưu UBND huyện ban hành kế hoạch thực hiện giai đoạn 2; Phòng GDĐT ban hành công văn về tăng cường tiếng Việt cho trẻ em, học sinh người dân tộc thiểu số dựa trên cơ sở tiếng mẹ đẻ trong các cơ sở giáo dục. Ngoài ra, Phòng GDĐT triển khai kịp thời các văn bản hướng dẫn của Bộ và Sở GDĐT về chế độ chính sách đối với giáo dục dân tộc. Chỉ đạo các đơn vị trường học tuyên truyền, phổ biến sâu rộng mục đích, ý nghĩa và sự cần thiết của kế hoạch nhằm nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các cấp ủy đảng, chính quyền địa phương, CBQL, GV, các bậc cha mẹ trẻ và cộng đồng đối với việc tăng cường tiếng Việt (TCTV) cho trẻ em vùng dân tộc thiểu số các đơn vị thực hiện có hiệu quả.

Các đơn vị trường học đã đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến về mục đích, ý nghĩa và sự cần thiết của Đề án “Tăng cường tiếng Việt cho trẻ mầm non vùng dân tộc thiểu số” thông qua nhiều hình thức khác nhau. Thông qua việc phụ huynh đón đưa trẻ hàng ngày, giáo viên trò chuyện với phụ huynh bằng tiếng Việt và yêu cầu phụ huynh cũng trò chuyện với con bằng tiếng Việt và tiếng mẹ đẻ khi ở nhà. Bên cạnh đó, các trường mua sắm thêm tivi lắp đặt ở các lớp để giáo viên ứng dụng CNTT vào giảng dạy; mua sắm thêm các sách tham khảo, sách truyện. Tăng cường rèn luyện kỹ năng giao tiếp tiếng Việt cho học sinh; sử dụng linh hoạt các phần mềm, tư liệu, hình ảnh để nâng cao hiệu quả dạy học tiếng Việt. Thực hiện chuẩn bị Tiếng Việt cho học sinh trước khi vào lớp 1. Giáo viên dạy học lựa chọn nội dung, phương pháp dạy học phù hợp với từng đối tượng học sinh, phù hợp với địa phương; tăng cường việc nhận xét chữa bài giữa giáo viên và học sinh, chỉ ra những lỗi sai của học sinh để giúp các em tự sửa những lỗi của mình; kịp thời động viên, khích lệ những cố gắng của học sinh. Khuyến khích giáo viên tăng cường làm đồ dùng dạy học và sử dụng đồ dùng tự làm, các loại vật liệu có sẵn ở địa phương, đồ dùng dạy học được cấp phát một cách hợp lý, phù hợp với học sinh để tạo hứng thú trong học tập cho các em, làm cho học sinh nhận thấy tầm quan trọng và sự cần thiết phải học tiếng Việt, tạo niềm đam mê trong học tập của các em, tạo môi trường thân thiện để các em tham gia, tạo động lực “Mỗi ngày đến trường là một ngày vui” đối với học sinh để từng bước nâng cao hơn nữa chất lượng dạy học. Thầy Hoàng Văn Sơ, Phó Trưởng Phòng GDĐT huyện Hướng Hóa, Quảng Trị cho biết, đề án tăng cường tiếng Việt cho trẻ mầm non và học sinh tiểu học vùng DTTS giai đoạn 2016 - 2020, định hướng đến 2025 trên cơ sở tiếng mẹ đẻ của trẻ trên địa bàn huyện trong thời gian qua có ý nghĩa quan trọng.

Học sinh có kiến thức ngôn ngữ tiếng Việt phong phú.

Đề án giúp các em có kỹ năng cơ bản trong việc sử dụng tiếng Việt để hoàn thành chương trình giáo dục mầm non và chương trình giáo dục tiểu học; tạo tiền đề để học tập, lĩnh hội tri thức của các cấp học tiếp theo. Việc tăng cường tiếng Việt cho trẻ mầm non, học sinh tiểu học vùng DTTS cũng được coi là “chìa khóa” để nâng cao chất lượng giáo dục tại huyện miền núi Hướng Hóa.

Thời gian tới, Phòng GDĐT tiếp tục đẩy mạnh việc tham mưu với các cấp chính quyền, vận động sự hỗ trợ của các chương trình, dự án trên địa bàn trong việc tăng cường đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị, tài liệu giảng dạy, nâng cao chất lượng đội ngũ quản lý, giáo viên, đầu tư thêm học liệu phục vụ dạy, học tiếng Việt cho trẻ vùng DTTS. Đưa nội dung tăng cường tiếng Việt vào kế hoạch giáo dục nhà trường. Tổ chức thực hiện các hoạt động tăng cường tiếng Việt với nhiều hình thức phong phú, linh hoạt, phù hợp; tăng thời lượng tiếng Việt, lồng ghép tăng cường tiếng Việt trong các môn học, hoạt động giáo dục.

Đức Đăng - Trịnh Thu