Lạng Sơn: Đổi mới hoạt động các trường phổ thông dân tộc nội trú, bán trú, tăng hiệu quả xóa mù chữ cho đồng bào vùng cao, biên giới

Đồng bào dân tộc thiểu số tỉnh Lạng Sơn làm bài tại ngày hội giao lưu môn Toán và Tiếng Việt

Đây cũng là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của tiểu Dự án 1 thuộc Dự án 5, Chương trình MTQG phát triển kinh tế xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 1 từ 2021-2025. Tiểu dự án có nội dung: Đổi mới hoạt động, củng cố phát triển các trường phổ thông dân tộc nội trú, trường phổ thông dân tộc bán trú, trường phổ thông có học sinh ở bán trú và xóa mù chữ cho người dân vùng đồng bào DTTS. Tiểu dự án được chính quyền các cấp và ngành giáo dục tỉnh Lạng Sơn vào cuộc triển khai nhằm nâng cao nhận thức, trách nhiệm về công tác xóa mù chữ, tiếp tục duy trì và nâng cao hiệu quả công tác xóa mù chữ. Theo đó, tại Kỳ họp thứ 14 khóa XVII, nhiệm kỳ 2021- 2026, HĐND tỉnh Lạng Sơn đã thông qua Nghị quyết quy định nội dung chi, mức chi hỗ trợ người dân tham gia học xóa mù chữ thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 1 từ 2021 đến năm 2025.

Theo Nghị quyết, nội dung chi hỗ trợ để khuyến khích người dân tham gia học xóa mù chữ với mức chi là 1.000.000 đồng/học viên/giai đoạn của chương trình học xóa mù chữ, theo quy định tại Thông tư số 33/2021/TT-BGDĐT ngày 26/11/2021 của Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo về việc ban hành Chương trình xóa mù chữ. Học viên tham gia học xóa mù chữ được hưởng kinh phí hỗ trợ sau khi cơ quan, đơn vị có thẩm quyền công nhận hoàn thành từng giai đoạn của chương trình xóa mù chữ theo quy định. Nguồn kinh phí thực hiện từ nguồn vốn sự nghiệp ngân sách Trung ương và nguồn vốn sự nghiệp ngân sách địa phương đối ứng theo từng năm để thực hiện Tiểu dự án 1, Dự án 5 của Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2030, giai đoạn I: từ năm 2021 đến năm 2025. Theo đó, tổng kinh phí chi hỗ trợ người dân tham gia học xóa mù chữ từ năm 2022 đến hết năm 2025 khoảng 5 tỷ đồng. Trên cơ sở đó, ngành giáo dục tỉnh Lạng Sơn đã triển khai nhiều giải pháp để thực hiện hiệu quả công tác xóa mù chữ. Trong đó, một trong những giải pháp quan trọng, then chốt, tạo nền tảng vững chắc để công tác xóa mù chữ triển khai đạt hiệu quả bền vững, lâu dài chính là việc nâng cao năng lực cho cán bộ quản lý, giáo viên làm công tác xóa mù chữ.

Một lớp bồi dưỡng, tập huấn cho các cán bộ, giáo viên về thực hiện chương trình xóa mù chữ do Sở GD&ĐT tỉnh Lạng Sơn tổ chức

Thời gian qua, Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Lạng Sơn đã tổ chức hàng chục lớp bồi dưỡng, tập huấn cho các cán bộ, giáo viên về thực hiện chương trình xóa mù chữ giai đoạn 1 và Tổ chức các Hội thi tuyên truyền viên xóa mù chữ giỏi nhờ đó đã cải thiện rất lớn tới sự phát triển đời sống kinh tế xã hội vùng DTTS. Đơn cử trong năm 2024, theo Kế hoạch số 49/KH-SGDĐT của Sở GD&ĐT Lạng Sơn về việc Thực hiện Tiểu dự án 1 - Dự án 5, Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn năm 2024, Sở GD&ĐT tỉnh Lạng Sơn đã tổ chức lớp bồi dưỡng công tác xóa mù chữ và sử dụng phần mềm trang thông tin điện tử lưu trữ cơ sở dữ liệu xóa mù chữ cho hơn 530 học viên.

Các học viên là lãnh đạo, chuyên viên, kế toán phòng GD&ĐT, cán bộ quản lý, kế toán, giáo viên bán chuyên trách, giáo viên phụ trách trang thông tin điện tử của 200 trung tâm học tập cộng đồng trên toàn tỉnh. Tại lớp bồi dưỡng, các học viên được học tập, thực hành nhiều chuyên đề khác nhau như: Hướng dẫn thực hiện công tác xóa mù chữ và hoạt động của trung tâm học tập cộng đồng; Hướng dẫn dự trù kinh phí, thanh toán, quyết toán kinh phí chương trình mục tiêu quốc gia, lớp xóa mù chữ, lớp chuyên đề tại các trung tâm học tập cộng đồng… Đồng thời, tại các địa phương, công tác dạy học, vận động đồng bào DTTS đến lớp xóa mù chữ cũng được triển khai đồng bộ, hiệu quả. Ghi nhận tại xã vùng 3 Thạch Đạn, huyện Cao Lộc cho thấy, từ nhiều năm nay, bà con người Dao nơi đây ngày đi làm nương, tối về lại rủ nhau đến lớp học xóa mù chữ. Đã thành thông lệ, tầm 7h mỗi tối là nhà văn hoá thôn Nà Sla, xã Thạch Đạn lại sáng đèn. Tại đây, lớp học xoá mù chữ cho bà con đồng bào Dao luôn rộn rã bởi tiếng dạy học, tiếng đánh vần của những học viên "đặc biệt".

Quang cảnh lớp học xóa mù ở thôn Khau Khuyu, xã Quốc Việt, huyện Tràng Định, tỉnh Lạng Sơn

Trò chuyện với chúng tôi, anh Nông Văn Bằng sinh năm 1977 ở thôn Nà Sla bảo: Ngày trước không biết chữ, mọi thứ cứ mù mờ không hiểu, làm cái gì cũng sợ. Bây giờ được các thầy cô dạy biết đọc, biết viết rồi không còn mặc cảm như trước kia. Mình biết đọc nên mình xem được tài liệu về hướng dẫn làm giàu, xóa đói giảm nghèo, biết dùng điện thoại thông minh để tìm hiểu tin tức nên phấn khởi lắm…". Cô giáo Hoàng Thị Hoàn, giáo viên trường Tiểu học Thạch Đạn chia sẻ, trong lớp, học viên lớn nhất cũng đã gần 60 tuổi, nên đôi lúc việc giảng dạy còn nhiều khó khăn do bà con đều là người dân tộc thiểu số. Nhưng chính sự say mê, nhiệt tình của các học viên lại là động lực để các cô cố gắng nỗ lực, vượt quá khó khăn về độ tuổi, đường xá xa xôi…

Tương tự, tại điểm Trường Pò Mạ, thôn Pò Mạ, xã Thống Nhất, huyện biên giới Lộc Bình, lớp học xóa mù chữ đặc biệt với 25 học viên cũng được tổ chức trong 2 năm qua. Lớp học bắt đầu từ tháng 3 - 11/2023 (giai đoạn 1) và từ tháng 3/2024 đến nay (giai đoạn 2) dành cho người chưa biết chữ tại thôn Pò Mạ và vùng lân cận, cách điểm trường này khoảng 5 - 6 km. Lớp học cũng được tổ chức vào buổi tối, từ 19 - 21 giờ mỗi ngày. Học viên thuộc nhiều lứa tuổi, chủ yếu từ 25 - 56 tuổi; ban ngày họ đi làm, tối về rủ nhau đi bộ đến lớp học với mong muốn biết con chữ, sáng tri thức để biết tính toán, tự tin hơn trong cuộc sống. Đến nay, các học viên của lớp xóa mù chữ tại điểm Trường Pò Mạ đã đọc thạo, biết tính toán sau khi học gần hết giai đoạn 2 của chương trình xóa mù chữ.

Theo bà Hà Thị Khánh Vân - Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Lạng Sơn, nhiều năm qua công tác xóa mù chữ cho đồng bào DTTS được tỉnh đặc biệt quan tâm. Đặc biệt, việc triển khai thực hiện Tiểu dự án 1, Dự án 5, Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi chính là điều kiện thuận lợi để giúp đồng bào biết đọc biết viết, nâng cao dân trí. “Trong năm 2024, Sở GD&ĐT tỉnh Lạng Sơn cũng đã ban hành Kế hoạch tổ chức và văn bản hướng dẫn, các Phòng GD&ĐT các huyện đã triển khai rộng rãi, phát động Ngày hội giao lưu Toán, Tiếng Việt cho học viên xóa mù chữ. Đây là một giải pháp sáng tạo, hiệu quả trong công tác xóa mù chữ góp phần nâng cao chất lượng công tác xóa mù chữ cho đồng bào DTTS vùng sâu, vùng xa, biên giới Lạng Sơn.” - Bà Vân cho biết thêm.

Theo đó, vào thời điểm tháng 7/2024, ngày hội giao lưu Toán, Tiếng Việt cấp cụm tại 4 cụm huyện Lộc Bình, Hữu Lũng, Bình Gia, Văn Lãng, với tổng số 222 thí sinh tham gia, với trên 85% là người DTTS. Trên cơ sở kết quả thi của Ngày hội cấp cụm, Sở GD&ĐT tỉnh Lạng Sơn đã lựa chọn học viên tham dự Ngày hội cấp tỉnh với 2 môn Toán và Tiếng Việt, thời gian làm bài 45 phút/môn. Ngày hội đã thu hút 88 học viên tham dự. Thí sinh tham gia Ngày hội có nhiều độ tuổi khác nhau, trong đó, có 21 người ở độ tuổi từ 55 - 60, có nhiều thí sinh là cặp vợ chồng gần 60 tuổi. Đồng thời, ngày hội đã tạo cơ hội cho những học viên tham gia lớp xóa mù chữ được giao lưu, học hỏi kinh nghiệm, các đơn vị cũng chia sẻ những cách làm hay, những bí quyết để triển khai chương trình xóa mù chữ, qua đó góp phần nâng cao chất lượng dạy học lớp xóa mù chữ trên địa bàn tỉnh…

Có thể thấy, bằng nhiều giải pháp cùng sự vào cuộc quyết liệt, sáng tạo của ngành chức năng và các địa phương, công tác xóa mù chữ trong vùng đồng bào DTTS tỉnh Lạng Sơn đã và đang phát huy hiệu quả, từng bước nâng cao dân trí cho người dân.

Phương Trang - Trịnh Thu