Hành trình xóa mù chữ đến xóa mù số nâng cao chất lượng giáo dục tại Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên

 Học sinh trường THPT Nậm Pồ trong một chương trình ẩm thực (Ảnh: Nguyễn Tuấn Đạt)

Xóa mù chữ, cải thiện cơ sở vật chất trường học – nhiệm vụ then chốt

Trong hai năm trở lại đây, tỉnh Điện Biên đã mở 122 lớp học xóa mù chữ, thu hút 2.792 học viên. “Những ngày đầu, nhiều người ngại ngùng vì sợ học chữ ở tuổi lớn sẽ khó. Nhưng sau vài buổi học, họ thấy vui và tự tin hơn hẳn”, cô giáo Lò Thị Hoa, một giáo viên cắm bản tại huyện Nậm Pồ, chia sẻ. Đến năm 2024, tỷ lệ người từ 15 tuổi trở lên biết đọc, viết tại Điện Biên đã đạt 96,9%, vượt xa mục tiêu đề ra. Những lớp học nhỏ đã thắp lên hy vọng mới, giúp nhiều phụ nữ và trẻ em tự tin hơn trong cuộc sống. Chị Lò Thị Mẩy, học viên lớp xóa mù chữ, tự hào nói: “Giờ tôi có thể đọc được giấy tờ, tính toán khi bán hàng. Tôi sẽ tạo điều kiện cho các con đi học để chúng không phải sống trong cảnh mù chữ như mình trước đây..

Không chỉ dừng lại ở các lớp học xóa mù, tỉnh Điện Biên còn tập trung cải thiện cơ sở vật chất và nâng cao năng lực đội ngũ giáo viên nhằm thúc đẩy phát triển giáo dục một cách toàn diện tại địa phương.

Để đảm bảo mọi trẻ em đều được đến trường trong điều kiện tốt nhất. Những năm gần đây, tỉnh đã quan tâm đầu tư xây dựng và nâng cấp hệ thống trường học, đặc biệt là các trường dân tộc nội trú và bán trú. Trong giai đoạn 2022-2024, tỉnh đã nâng cấp 58 trường phổ thông dân tộc nội trú và bán trú với tổng vốn đầu tư hơn 450 tỷ đồng. Những ngôi trường mới không chỉ đáp ứng nhu cầu học tập mà còn trở thành nơi ở an toàn, tiện nghi cho học sinh vùng cao. Tại Trường Phổ thông Dân tộc Nội trú Mường Nhé, em Lò Văn Hùng, học sinh lớp 9, xúc động chia sẻ: “Giờ em có lớp học đẹp, không lo mưa dột, bàn ghế sạch sẽ. Em muốn học thật giỏi để sau này làm thầy giáo, giúp các em nhỏ trong bản biết chữ”. Ngoài ra, tỉnh cũng chú trọng đến việc đào tạo và phát triển đội ngũ giáo viên. Những lớp tập huấn, đào tạo kỹ năng giảng dạy và bồi dưỡng kiến thức về văn hóa, ngôn ngữ dân tộc được tổ chức thường xuyên. Hơn 1.600 giáo viên đã tham gia các khóa học này, giúp họ gắn bó với nghề và thấu hiểu hơn với học sinh.

Bà Vừ Thị Sua, một người dân tại xã Mường Toong, Mường Nhé, nhớ lại: “Trước đây, cả bản tôi chẳng ai biết chữ. Con cái lớn lên cũng chỉ theo bố mẹ lên nương. Đến khi các thầy cô về tận bản dạy học, chúng tôi mới hiểu rằng học chữ quan trọng đến thế nào”. Cô giáo Lò Thị Hoa, một giáo viên có hơn 10 năm giảng dạy tại vùng cao Mường Nhé nói: “Khi hiểu được văn hóa, phong tục của học sinh, tôi cảm thấy mình không chỉ dạy chữ mà còn đang cùng các em xây dựng một tương lai tốt đẹp hơn.”

Hy vọng từ sự chung tay của cộng đồng

Để đảm bảo thành công của các chương trình giáo dục, tỉnh Điện Biên đã huy động sự tham gia của cả hệ thống chính trị, từ chính quyền địa phương đến các tổ chức xã hội. Những chiến dịch tuyên truyền được triển khai mạnh mẽ, giúp thay đổi nhận thức của người dân về tầm quan trọng của giáo dục. Những buổi họp bản, nơi các già làng, trưởng bản đóng vai trò trung tâm, đã giúp lan tỏa tinh thần học tập trong cộng đồng. Ông Lò Văn Thưởng – người có uy tín tại xã Pá Mỳ, cho biết: “Tôi thường nói với bà con rằng, học chữ không phải chỉ để biết đọc mà còn để biết cách sống, làm ăn, và giúp bản mình phát triển hơn”. Không chỉ dừng lại ở tuyên truyền, các chính sách hỗ trợ học sinh và gia đình nghèo cũng được triển khai rộng rãi. Tỉnh Điện Biên đã cấp học bổng, miễn giảm học phí, cung cấp sách vở và đồ dùng học tập cho hàng ngàn học sinh vùng cao. Nhờ đó, tỷ lệ học sinh bỏ học đã giảm đáng kể, mở ra cơ hội học tập cho những trẻ em có hoàn cảnh khó khăn.

Lớp học khang trang tại Nậm Pồ, Điện Biên và đội tuyển học sinh giỏi là những tín hiệu vui của ngành Giáo dục Điện Biên (Ảnh: Trường PTDTNT THPT huyện Nậm Pồ )

Dù đạt được nhiều thành tựu, hành trình mang tri thức đến vùng cao Điện Biên vẫn còn không ít thử thách. Nhiều bản làng xa xôi vẫn thiếu trường lớp đạt chuẩn, giao thông cách trở khiến việc tiếp cận giáo dục gặp nhiều khó khăn. Ngoài ra, tư tưởng trọng lao động hơn học hành vẫn còn tồn tại ở một số gia đình dân tộc thiểu số. Tuy nhiên, chính quyền tỉnh Điện Biên đã vạch ra nhiều định hướng để tiếp tục phát triển giáo dục trong thời gian tới. Trong đó, ưu tiên xây dựng thêm trường học, cải thiện hạ tầng giao thông, nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên và mở rộng chính sách hỗ trợ học sinh. Ông Lò Văn Quân – Phó Chủ tịch UBND xã Ảng Cang, huyện Mường Ảng khẳng định: “Chúng tôi không chỉ mang chữ đến vùng cao mà còn muốn thay đổi tư duy, nhận thức của người dân, giúp họ hiểu rằng giáo dục chính là chìa khóa để thoát nghèo và phát triển bền vững.”

Tăng cường bồi dưỡng đội ngũ, năng lực công nghệ thông tin “xóa mù số”

Bên cạnh công tác xóa mù chữ cho con em vùng đồng bào dân tộc thiểu số miền núi, ngành Giáo dục Điện Biên tổ chức các lớp “xóa mù số”, bồi dưỡng chính trị và chuyên môn nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên và nhân viên của các trường thuộc các cấp học mần non, tiểu học và THCS trên địa bàn. Các lớp bồi dưỡng hè về chuyên môn nghiệp vụ tập trung vào một số vấn đề như: hướng dẫn nuôi dậy trẻ học bán trú tại trường; giáo dục kỹ năng xã hội cần thiết cho trẻ mẫu giáo 5 tuổi để bước vào lớp 1 đối với cấp học mần non. Đổi mới phương pháp dạy học theo định hướng phát triển năng lực của học sinh ở cấp tiểu học. Đối với cấp THCS bồi dưỡng phương pháp dậy học theo mô hình trường học mới theo hướng lấy học sinh làm trung tâm. Việc bồi dưỡng, tập huấn thường xuyên cho đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên và nhân viên các trường học trên địa bàn sẽ góp phần tạo cho giáo viên một nền tảng kiến thức sâu rộng hơn, từ đó giúp mỗi giáo viên nâng cao phẩm chất chính trị, đạo đức nghề nghiệp và năng lực công tác theo yêu cầu chuẩn nghề nghiệp, qua đó, nâng cao chất lượng dạy và học tại các trường trên địa bàn, góp phần thực hiện thắng lợi nhiệm vụ các năm học và mục tiêu các giai đoạn.

Đặc biệt, hưởng ứng Phong trào “Bình dân học vụ số” và “Cả nước thi đua đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số”, “Xóa mù số” ngành GD&ĐT Điện Biên đã phát động các trường tổ chức lớp bồi dưỡng, tập huấn cho toàn thể cán bộ giáo viên nâng cao năng lực ứng dụng công nghệ thông tin, chữ ký số, sử dụng và quản lý hệ thống học bạ điện tử, sổ điểm điện tử theo quy định của Bộ GD&ĐT; Sử dụng và khai thác hiệu quả hồ sơ công việc; Nâng cao nhận thức về an toàn, bảo mật thông tin và chuyển đổi số trong trường học.

Hành trình xóa mù chữ, xóa mù số tại Điện Biên không chỉ là câu chuyện về tri thức mà còn là câu chuyện về khát vọng thay đổi. Những lớp học bản làng, những ngôi trường mới khang trang, và những câu chuyện cảm động của học viên và giáo viên chính là minh chứng cho sự chuyển mình mạnh mẽ của vùng cao Tây Bắc. Với quyết tâm của chính quyền và sự đồng lòng của cộng đồng, Điện Biên đang viết tiếp giấc mơ tri thức, mang đến ánh sáng và hy vọng cho thế hệ tương lai.

Trịnh Thu - Thịnh Minh