Thực hành sư phạm: Tiêu chí tuyển dụng mới nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên

Cơ sở pháp lý và ý nghĩa của quy định thực hành sư phạm trong tuyển dụng

Việc bổ sung vòng thực hành sư phạm trong tuyển dụng giáo viên đánh dấu sự thay đổi tư duy căn bản trong chính sách nhân sự ngành giáo dục. Trước đây, giáo viên thường được tuyển qua thi viết hoặc xét tuyển hồ sơ. Hình thức này thuận tiện, tiết kiệm, nhưng lại thiếu cơ chế để đo lường năng lực nghề nghiệp thực chất của ứng viên.

Ảnh minh hoạ (Nguồn: Trường Đại học An Giang)

Luật Nhà giáo 2025 đã khắc phục khoảng trống ấy. Khi buộc ứng viên phải đứng lớp, xử lý tình huống và thể hiện kỹ năng sư phạm ngay từ kỳ thi tuyển, cơ quan quản lý đặt ra chuẩn mực mới: người thầy không chỉ cần bằng cấp, mà còn phải chứng minh khả năng giảng dạy trong thực tế. Đây là bước đi nhằm nâng cao chất lượng đầu vào, đồng thời bảo vệ quyền lợi của người học - những người trực tiếp chịu tác động từ chất lượng đội ngũ giáo viên.

Ý nghĩa của quy định này cũng thể hiện ở sự hội nhập quốc tế. Tại nhiều quốc gia có nền giáo dục tiên tiến, như Nhật Bản, Singapore hay Phần Lan, dạy minh họa là phần bắt buộc trong tuyển dụng. Tại Việt Nam, bằng việc đưa nội dung này vào luật, đã chính thức đặt giáo viên trong “chuẩn nghề nghiệp toàn cầu” - nơi năng lực thực hành được coi trọng ngang với tri thức.

Những thách thức đặt ra và định hướng triển khai

Mặc dù mang tính đột phá, việc đưa thực hành sư phạm vào tuyển dụng cũng gặp một số thách thức trong quá trình triển khai thực tế.. Trước hết là bài toán về nguồn lực. Một kỳ thi viết có thể tổ chức ở bất kỳ hội trường nào, nhưng một kỳ thi thực hành lại đòi hỏi phòng học, thiết bị, học sinh tham gia và đội ngũ giám khảo có chuyên môn. Đối với các địa phương còn khó khăn về cơ sở vật chất và kinh phí, đây là thách thức không nhỏ.

Một vấn đề khác là bảo đảm công bằng và khách quan. Nếu chấm bài viết có thể dựa vào thang điểm chuẩn, thì đánh giá một tiết dạy lại chịu ảnh hưởng lớn từ quan điểm của người chấm. Sự khác biệt trong nhận xét của giám khảo, nếu không có tiêu chí thống nhất, có thể dẫn đến tình trạng “năm người, năm kết quả”, gây hoài nghi về tính minh bạch. Bên cạnh đó, nguy cơ chênh lệch vùng miền cũng hiện hữu. Các thành phố lớn có điều kiện tổ chức thuận lợi hơn, trong khi vùng sâu, vùng xa hoặc cơ sở ngoài công lập có thể gặp nhiều trở ngại. Nếu không có chính sách hỗ trợ, sự bất bình đẳng trong cơ hội việc làm giữa các ứng viên là điều khó tránh khỏi.

Để chính sách đi vào đời sống, nhiều chuyên gia cho rằng cần một lộ trình thận trọng. Bộ Giáo dục và Đào tạo phải ban hành hướng dẫn thống nhất về tiêu chí, quy trình và thang điểm, bảo đảm tính đồng bộ trên toàn quốc. Công nghệ cần được tận dụng để tăng minh bạch, chẳng hạn như ghi hình tiết dạy và chấm nhiều vòng bởi các hội đồng độc lập. Việc triển khai thí điểm ở một số địa phương trước khi nhân rộng cũng là giải pháp phù hợp, vừa giúp kiểm nghiệm hiệu quả, vừa tránh lúng túng. Đặc biệt, ngân sách hỗ trợ cho các vùng khó khăn phải được tính đến, nếu không, chính sách tiến bộ này sẽ trở thành gánh nặng cho những nơi vốn đã hạn chế nguồn lực.

Có thể nói, quy định về thực hành sư phạm trong tuyển dụng giáo viên là một bước tiến quan trọng, đưa công tác tuyển dụng từ “thi lý thuyết” sang “đo thực chất”. Tuy nhiên, để chính sách này thành công, điều cốt lõi là tổ chức phải minh bạch, công bằng và đồng bộ trên toàn hệ thống. Nếu làm tốt, đây sẽ là bộ lọc mạnh mẽ, giúp lựa chọn được những nhà giáo vừa có tri thức, vừa có kỹ năng đứng lớp, từ đó nâng tầm chất lượng giáo dục. Ngược lại, nếu triển khai hình thức, quy định mới dễ trở thành gánh nặng cho cả ứng viên lẫn cơ quan tuyển dụng. Trong bối cảnh với yêu cầu đột phá phát triển giáo dục, yêu cầu thực hành sư phạm không chỉ là một thủ tục, mà là lời khẳng định: chất lượng đầu vào quyết định chất lượng đầu ra.

Thuý An, Hà Giang

Tài liệu tham khảo:

Quốc hội (2025). Luật Nhà giáo 2025. https://vanban.chinhphu.vn/?pageid=27160&docid=214559&classid=1&orggroupid=1

Bộ GDĐT (2025). Thông tin về tuyển dụng, bổ nhiệm và chế độ nhà giáo theo Luật Nhà giáo 2025. https://moet.gov.vn