Nâng cao năng lực suy luận thống kê trong giáo dục đại học: Giải pháp giảng dạy định hướng thực tiễn

Suy luận thống kê là một trong những kỹ năng thiết yếu đối với sinh viên trong nhiều lĩnh vực, từ khoa học dữ liệu, kinh tế đến khoa học xã hội. Tuy nhiên, phương pháp giảng dạy truyền thống thường tập trung nhiều vào lý thuyết và các công thức tính toán hơn là việc phát triển khả năng tư duy thống kê. Điều này dẫn đến tình trạng sinh viên thiếu khả năng phân tích dữ liệu và áp dụng kiến thức vào thực tiễn. Để khắc phục hạn chế này, một chương trình giảng dạy đổi mới đã được triển khai nhằm phát triển kỹ năng suy luận thống kê thông qua các tình huống thực tế và phương pháp giảng dạy hiện đại.

Nghiên cứu được thực hiện tại một trường đại học ở Việt Nam với sự tham gia của 98 sinh viên năm ba chuyên ngành Sư phạm Toán. Lớp học được chia thành hai nhóm: nhóm thực nghiệm được giảng dạy bằng phương pháp định hướng thực tiễn, trong khi nhóm đối chứng tiếp tục học theo cách truyền thống. Trước khi bắt đầu khóa học, cả hai nhóm thực hiện bài kiểm tra đánh giá năng lực thống kê nhằm đảm bảo sự tương đồng về trình độ. Chương trình học cho nhóm thực nghiệm được thiết kế để tăng cường sự tương tác giữa sinh viên và dữ liệu thực tế. Thay vì chỉ học lý thuyết, sinh viên được khuyến khích tham gia vào các dự án nghiên cứu, sử dụng phần mềm thống kê để phân tích dữ liệu và tham gia thảo luận nhóm để giải quyết các vấn đề thực tiễn. Việc kết hợp các tình huống thực tế từ kinh tế, y tế, khoa học môi trường và kinh doanh giúp sinh viên hiểu rõ hơn về cách thức áp dụng thống kê trong nhiều bối cảnh khác nhau. Kết quả thu được từ các bài kiểm tra đánh giá sau khóa học cho thấy nhóm thực nghiệm có sự cải thiện đáng kể về năng lực suy luận thống kê so với nhóm đối chứng. Điểm số trung bình của nhóm thực nghiệm tăng 23%, trong đó điểm về xu hướng trung tâm tăng 8% và điểm về độ biến thiên tăng 34%. Sự chênh lệch này phản ánh sự hiệu quả của phương pháp giảng dạy đổi mới trong việc nâng cao kỹ năng phân tích dữ liệu và tư duy thống kê của sinh viên. Bên cạnh kết quả định lượng, phản hồi từ sinh viên cũng cho thấy sự thay đổi tích cực trong thái độ học tập. Hầu hết sinh viên trong nhóm thực nghiệm cảm thấy hứng thú hơn với môn học khi được tham gia vào các hoạt động ứng dụng thực tế. Đặc biệt, việc sử dụng công nghệ và phần mềm thống kê giúp họ tiếp cận với dữ liệu một cách trực quan hơn, từ đó dễ dàng hiểu và áp dụng các khái niệm trừu tượng vào bài toán thực tiễn.

Trên cơ sở thực trạng, bài viết đề xuất một số biện pháp nhằm cải thiện chương trình đào tạo thống kê tại bậc đại học. Trước hết, cần xây dựng các khóa học mang tính ứng dụng cao, trong đó sinh viên có cơ hội làm việc với dữ liệu thực tế và thực hành các kỹ thuật phân tích thống kê thay vì chỉ học theo cách ghi nhớ công thức. Bên cạnh đó, giảng viên cần được đào tạo về các phương pháp giảng dạy hiện đại, sử dụng công nghệ để hỗ trợ sinh viên trong quá trình học tập. Việc đánh giá hiệu quả giảng dạy cũng cần được thực hiện thường xuyên nhằm đảm bảo chương trình đào tạo được điều chỉnh phù hợp với nhu cầu thực tế của sinh viên.

Trong bối cảnh nền kinh tế ngày càng phụ thuộc vào dữ liệu, việc trang bị cho sinh viên khả năng suy luận thống kê là một yêu cầu cấp thiết. Một chương trình giảng dạy hiệu quả không chỉ giúp sinh viên nâng cao tư duy phản biện, khả năng phân tích và giải quyết vấn đề mà còn mở ra cơ hội nghề nghiệp rộng lớn hơn trong thời đại số. Đầu tư vào phương pháp giảng dạy thống kê theo hướng thực tiễn sẽ không chỉ nâng cao chất lượng đào tạo mà còn đóng góp vào sự phát triển của nền giáo dục đại học, đảm bảo sinh viên tốt nghiệp có đầy đủ kỹ năng để thành công trong thế giới ngày càng phức tạp và dữ liệu hóa.

Vân An lược dịch

Nguồn:

Huynh, B. T., Tran, D., Nguyen, A. T. T., & Pham, N. T. (2024). Developing University Students’ Statistical Reasoning via a Research-informed Course. Vietnam Journal of Education, 8(1), 69–79. https://doi.org/10.52296/vje.2024.362