Ảnh hưởng của hội chứng sợ xã hội và sự chấp nhận từ bạn bè đến từ việc thích ứng xã hội của thanh thiếu niên

Tuổi dậy thì là giai đoạn dễ bị tổn thương nhất trong quá trình phát triển tâm lý của thanh thiếu niên, đây là thời điểm mà các em không chỉ đối mặt với những thay đổi trong cơ thể mà còn phải đối diện với áp lực từ xã hội, bạn bè. Lo âu xã hội - nỗi sợ bị từ chối, đánh giá hoặc chỉ trích là một trạng thái tâm lý phổ biến ở thanh thiếu niên và có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng như cảm giác tự ti, trầm cảm và khó khăn trong việc hòa nhập xã hội. Ngược lại, sự chấp nhận từ bạn bè đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng sự tự tin, kỹ năng xã hội, và cảm giác an toàn về mặt tâm lý. Tuy nhiên, nếu không được bạn bè chấp nhận, các em dễ rơi vào trạng thái cô lập, dẫn đến các hành vi tiêu cực hoặc các vấn đề về tâm lý.

Nghiên cứu này được thực hiện tại Ikorodu, Lagos, Nigeria, với sự tham gia của 350 học sinh trung học (175 nam và 175 nữ) từ 5 trường học khác nhau. Bằng cách sử dụng bảng câu hỏi được thiết kế theo thang đo Likert, các nhà nghiên cứu đã khảo sát mối liên hệ giữa lo âu xã hội, sự chấp nhận từ bạn bè và khả năng thích nghi xã hội của các em. Bài báo không chỉ tập trung vào việc đánh giá mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố mà còn xem xét sự khác biệt về giới tính trong việc trải nghiệm lo âu xã hội và sự chấp nhận từ bạn bè. Kết quả cho thấy, lo âu xã hội có ảnh hưởng tiêu cực đáng kể đến khả năng thích nghi xã hội, trong khi sự chấp nhận từ bạn bè lại đóng vai trò tích cực trong việc cải thiện kỹ năng xã hội và tăng cường sự tự tin. Đáng chú ý, nữ sinh có xu hướng trải nghiệm mức độ lo âu xã hội cao hơn nam sinh, trong khi nam sinh thường nhận được sự chấp nhận từ bạn bè nhiều hơn.

Một điểm nổi bật là việc sử dụng khung lý thuyết sinh thái của Bronfenbrenner để lý giải tác động của các yếu tố môi trường như gia đình, trường học và nhóm bạn đến sự phát triển của thanh thiếu niên. Theo lý thuyết này, môi trường sống của một cá nhân được cấu thành bởi nhiều lớp tương tác phức tạp, và mỗi lớp đều đóng vai trò quan trọng trong việc định hình hành vi và sự phát triển của cá nhân đó. Đồng thời, bài báo cũng áp dụng phương pháp tiếp cận dựa trên điểm mạnh (strengths-based approach) để nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xây dựng môi trường tích cực, giúp các em phát triển toàn diện.

Nguồn: Pixabay.com

Bên cạnh việc đưa ra những phát hiện khoa học quan trọng, bài báo cũng đưa ra các khuyến nghị thiết thực nhằm cải thiện môi trường học tập và hỗ trợ tâm lý cho học sinh. Các nhà nghiên cứu nhấn mạnh rằng các trường học cần tạo ra không gian học tập thân thiện, nơi các em cảm thấy an toàn và được tôn trọng, nhằm giảm thiểu lo âu xã hội. Hơn nữa, các dịch vụ tư vấn tâm lý và các chương trình phát triển kỹ năng xã hội cần được triển khai để hỗ trợ học sinh vượt qua những khó khăn tâm lý và xây dựng mối quan hệ bạn bè tích cực. Đặc biệt, giáo viên và nhà tư vấn nên chú ý đến sự khác biệt về giới tính trong cách các em phản ứng với lo âu xã hội và sự chấp nhận từ bạn bè, từ đó đưa ra những biện pháp hỗ trợ phù hợp với từng cá nhân.

Điều làm nên giá trị của nghiên cứu không chỉ nằm ở những phát hiện khoa học mà còn ở cách tiếp cận vấn đề một cách nhân văn và toàn diện. Bài báo không chỉ phản ánh thực trạng của một vấn đề xã hội mà còn mở ra những hướng đi mới để cải thiện chất lượng cuộc sống của thanh thiếu niên, không chỉ ở Nigeria mà còn trên phạm vi toàn cầu. Những phát hiện này không chỉ hữu ích cho các nhà quản lý giáo dục và giáo viên mà còn là tài liệu tham khảo quý giá cho các bậc phụ huynh và các nhà tâm lý học trong việc hiểu và hỗ trợ thanh thiếu niên vượt qua giai đoạn khó khăn của tuổi dậy thì.

Tóm lại, bài báo là một nghiên cứu sâu sắc và giàu ý nghĩa, đóng góp quan trọng vào việc hiểu rõ hơn về tâm lý và xã hội của thanh thiếu niên. Thông qua những phân tích và khuyến nghị chi tiết, bài báo không chỉ cung cấp góc nhìn khoa học mà còn truyền tải thông điệp nhân văn về tầm quan trọng của việc xây dựng môi trường học đường tích cực và sự đồng hành của gia đình, bạn bè trong quá trình phát triển của thế hệ trẻ.

Hoàng Dũng lược dịch

Nguồn:

Oni, A., & Soji-Oni, T. (2022). Influence of Social Anxiety and Peer Acceptance on Adolescents’ Social Adjustment in Nigerian Secondary Schools. Vietnam Journal of Education, 6(2), 93-101. https://doi.org/10.52296/vje.2022.173