Nâng cao năng lực quản lí chất lượng cho cán bộ quản lí trường trung học phổ thông các tỉnh Tây Nguyên

Trong bối cảnh đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục tại Việt Nam, quản lí chất lượng được xem là một yếu tố then chốt để nâng cao chất lượng giáo dục tại các trường trung học phổ thông. Tuy nhiên, tại các tỉnh Tây Nguyên, hoạt động quản lí chất lượng giáo dục còn tồn tại nhiều hạn chế, chủ yếu do quan niệm chưa đầy đủ về chất lượng giáo dục, phương pháp quản lí chất lượng chưa đồng bộ và năng lực quản lí của cán bộ quản lí chưa đáp ứng yêu cầu.

Thực trạng năng lực quản lí chất lượng của cán bộ quản lí tại các trường trung học phổ thông ở Tây Nguyên cho thấy một số đặc điểm nổi bật. Về kiến thức, nhiều cán bộ quản lí đã nắm bắt được những khái niệm cơ bản về quản lí chất lượng. Tuy nhiên, họ còn thiếu kiến thức chuyên sâu về các mô hình quản lí hiện đại như Quản lí Chất lượng Toàn diện (TQM) và kiểm định chất lượng. Điều này khiến việc triển khai các hoạt động quản lí chất lượng tại nhiều trường chưa đạt hiệu quả mong muốn. Về kĩ năng, một số kĩ năng quan trọng như thiết lập mục tiêu chất lượng, tổ chức kiểm tra đánh giá, và xây dựng văn hóa chất lượng vẫn còn hạn chế. Tỉ lệ cán bộ tham gia các khóa tập huấn nâng cao kĩ năng quản lí chất lượng còn thấp, dẫn đến việc thực thi các nhiệm vụ quản lí gặp nhiều khó khăn. Đặc biệt, kĩ năng ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lí chất lượng chưa được khai thác triệt để, gây trở ngại cho việc hiện đại hóa quản lí giáo dục. Về thái độ và động lực, một số cán bộ quản lí thể hiện sự thiếu động lực trong việc thực hiện đổi mới quản lí chất lượng. Áp lực công việc lớn, kết hợp với điều kiện cơ sở vật chất và nguồn lực tài chính chưa đảm bảo, khiến nhiều cán bộ chưa toàn tâm toàn ý thực hiện các cải tiến cần thiết. Hơn nữa, một số cán bộ quản lí chưa nhận thức đầy đủ vai trò của mình trong việc tạo dựng một môi trường giáo dục chất lượng cao, dẫn đến sự thiếu nhất quán trong triển khai các hoạt động quản lí chất lượng.

Ngoài những vấn đề liên quan đến năng lực của cán bộ quản lí, nghiên cứu cũng chỉ ra một số khó khăn chính trong công tác quản lí chất lượng tại các trường trung học phổ thông ở Tây Nguyên. Trước hết, chất lượng đầu vào của học sinh thấp là một thách thức lớn đối với việc nâng cao chất lượng giáo dục. Nhiều học sinh ở khu vực này có nền tảng kiến thức không đồng đều, đặc biệt là ở các môn học cơ bản như Toán, Ngữ văn và Ngoại ngữ. Thêm vào đó, các trường trung học phổ thông tại Tây Nguyên thường tập trung quá nhiều vào tỉ lệ tốt nghiệp, dẫn đến việc chưa chú trọng phát triển toàn diện học sinh về cả kiến thức lẫn kĩ năng sống. Áp lực từ phụ huynh và xã hội đối với kết quả thi cử cũng là một yếu tố gây ảnh hưởng lớn đến hoạt động quản lí chất lượng. Cán bộ quản lí thường phải ưu tiên những hoạt động ngắn hạn nhằm cải thiện kết quả thi cử, thay vì tập trung vào các chiến lược phát triển lâu dài và bền vững.

Để giải quyết các vấn đề trên, bài viết đề xuất một số giải pháp cụ thể nhằm nâng cao năng lực quản lí chất lượng cho cán bộ quản lí tại các trường trung học phổ thông ở Tây Nguyên. Trước hết, cần nâng cao nhận thức và hiểu biết về quản lí chất lượng thông qua các hội thảo, tập huấn và cung cấp tài liệu tự học về các mô hình quản lí chất lượng hiện đại. Các khóa tập huấn cần tập trung vào việc giới thiệu và hướng dẫn áp dụng các công cụ quản lí chất lượng như biểu đồ kiểm soát, sơ đồ tư duy, và phương pháp phân tích SWOT. Điều này không chỉ giúp cán bộ quản lí nắm vững kiến thức mà còn nâng cao khả năng áp dụng các phương pháp này vào thực tiễn.

Thứ hai, cần tăng cường tập huấn và thực hành quản lí chất lượng. Các chương trình tập huấn nên được thiết kế theo hướng thực tiễn, kết hợp giữa lí thuyết và thực hành. Cán bộ quản lí cần được khuyến khích tham gia vào các hoạt động kiểm định, đối sánh chất lượng và cải tiến liên tục. Việc tổ chức các chuyến tham quan học tập tại các trường có thành tích tốt trong quản lí chất lượng cũng là một cách hiệu quả để cán bộ quản lí học hỏi và áp dụng những kinh nghiệm thực tiễn vào công việc của mình.

Thứ ba, đẩy mạnh công tác kiểm định chất lượng giáo dục là một giải pháp then chốt. Các trường trung học phổ thông cần thiết lập các bộ phận chuyên trách về kiểm định chất lượng, đồng thời tăng cường tổ chức các hoạt động đánh giá tổng kết. Các kết quả kiểm định cần được sử dụng để điều chỉnh và cải thiện các hoạt động giáo dục, đảm bảo sự minh bạch và khách quan trong quản lí chất lượng.

Thứ tư, triển khai dân chủ hóa trong quản lí chất lượng là một yếu tố quan trọng để tạo dựng văn hóa chất lượng trong nhà trường. Cần khuyến khích sự tham gia của giáo viên, học sinh và phụ huynh trong việc xây dựng và thực hiện các kế hoạch quản lí chất lượng. Việc tổ chức các diễn đàn thảo luận, hội nghị phụ huynh và các cuộc họp giữa giáo viên và cán bộ quản lí sẽ giúp nâng cao sự hiểu biết và đồng thuận trong việc triển khai các hoạt động cải tiến chất lượng.

Có thể thấy, việc nâng cao năng lực quản lí chất lượng cho cán bộ quản lí trường trung học phổ thông không chỉ là một nhiệm vụ cấp thiết mà còn là yếu tố quyết định để thúc đẩy sự phát triển bền vững của giáo dục phổ thông tại Tây Nguyên. Sự kết hợp giữa nâng cao nhận thức, cải thiện kĩ năng, đẩy mạnh kiểm định và tăng cường sự tham gia của cộng đồng sẽ giúp xây dựng một hệ thống quản lí chất lượng hiệu quả, từ đó nâng cao chất lượng giáo dục và đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục trong bối cảnh hiện nay.

Huyền Đức

Nguồn: Hồ Sỹ Anh, Nguyễn Thị Phú Quý (2017). Thực trạng và giải pháp nâng cao năng lực quản lí chất lượng cho cán bộ quản lí trường trung học phổ thông các tỉnh Tây Nguyên. Tạp chí Khoa học Quản lí giáo dục, 3(15), 250-259.