Phong cách lãnh đạo và văn hoá học tập trong tổ chức: “Chìa khoá” nâng cao hiệu quả hoạt động của các phòng ban tại trường đại học ở Ethiopia

Trước những áp lực ngày càng tăng về chất lượng và hiệu quả, các trường đại học công tại Ethiopia đã trở thành tâm điểm của một nghiên cứu chuyên sâu nhằm tìm hiểu tác động của hành vi lãnh đạo đến hiệu quả hoạt động của các phòng ban. Nghiên cứu do hai nhà khoa học Wakgari Tasisa Duressa và Befekadu Zeleke Kidane thực hiện đã khảo sát hơn 1.100 giảng viên và phỏng vấn các chuyên gia tại bốn trường đại học hàng đầu, bao gồm Đại học Addis Ababa và Đại học Jimma. Kết quả nghiên cứu cho thấy, cách lãnh đạo theo hướng khích lệ và thúc đẩy (gọi là lãnh đạo chuyển đổi) cùng với cách lãnh đạo dựa trên khen thưởng và trách nhiệm rõ ràng (lãnh đạo giao dịch) có tác động rất tích cực đến hiệu quả làm việc của các phòng ban. Người lãnh đạo chuyển đổi thường tạo động lực và khuyến khích sự đổi mới trong khi lãnh đạo giao dịch đặt ra những quy định và phần thưởng rõ ràng để đạt được mục tiêu. Ngược lại, kiểu lãnh đạo “buông lỏng” – nơi lãnh đạo không can thiệp nhiều – lại được đánh giá là không phù hợp trong bối cảnh yêu cầu quản lý chặt chẽ như giáo dục đại học.

Học tập trong tổ chức – khả năng học hỏi và phát triển từ chính hệ thống và con người trong tổ chức – được coi là cầu nối quan trọng giữa cách lãnh đạo và hiệu quả công việc. Nghiên cứu cho thấy, hiệu suất cao nhất được ghi nhận ở những đơn vị kết hợp tốt việc học tập ở cả cấp độ hệ thống (như xây dựng quy trình, chính sách hỗ trợ học tập) và cấp độ cá nhân (như phát triển kỹ năng và tư duy học hỏi của từng thành viên). Chẳng hạn, tại Đại học Addis Ababa, học tập trong tổ chức đã tạo điều kiện cho giảng viên không chỉ phát triển kỹ năng nghiên cứu mà còn chuyển giao kiến thức cho cộng đồng, đáp ứng tốt hơn những kỳ vọng từ xã hội. Điều này minh chứng rằng, để nâng cao hiệu quả, cần xây dựng văn hóa học tập toàn diện, nơi mọi thành viên được khuyến khích và hỗ trợ để cải thiện bản thân và đóng góp vào thành công chung.

Nguồn ảnh: sloneek

Nghiên cứu tại Ethiopia mang lại nhiều kinh nghiệm có giá trị cho hệ thống giáo dục đại học Việt Nam. Đầu tiên, cần tập trung phát triển năng lực lãnh đạo ở các cấp quản lý trong trường đại học. Nhiều lãnh đạo phòng ban, khoa ở Việt Nam hiện nay chưa được đào tạo bài bản về kỹ năng lãnh đạo, dẫn đến khó khăn trong việc định hướng và điều hành tổ chức. Đào tạo chuyên sâu về kỹ năng lãnh đạo, đặc biệt là phong cách lãnh đạo khích lệ và định hướng mục tiêu, là bước đi cần thiết để cải thiện hiệu quả quản lý. Thứ hai, việc xây dựng môi trường học tập trong tổ chức cần trở thành ưu tiên hàng đầu. Các trường đại học như Đại học Quốc gia Hà Nội hay Đại học Quốc gia TP.HCM có thể thiết lập các trung tâm phát triển năng lực học tập, nơi giảng viên và nhân viên được hỗ trợ để không ngừng học hỏi và đổi mới. Điều này không chỉ nâng cao chất lượng giảng dạy mà còn thúc đẩy năng lực nghiên cứu và hợp tác quốc tế. Cuối cùng, việc thúc đẩy phong cách lãnh đạo khích lệ, nơi người lãnh đạo đóng vai trò truyền cảm hứng và định hướng, sẽ giúp tạo ra sự chuyển mình bền vững trong giáo dục đại học. Các nhà lãnh đạo cần trở thành người đồng hành và động lực cho nhân viên, khuyến khích họ sáng tạo và cống hiến nhiều hơn cho sự phát triển của tổ chức.

Nghiên cứu tại Ethiopia đã chứng minh rằng việc kết hợp giữa cách lãnh đạo phù hợp và môi trường học tập trong tổ chức là yếu tố then chốt để nâng cao hiệu quả hoạt động của các trường đại học. Đây là bài học mà các trường đại học tại Việt Nam có thể áp dụng, đặc biệt trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu ngày càng gay gắt. Việc đầu tư vào đào tạo lãnh đạo và xây dựng văn hóa học tập không chỉ là giải pháp tức thời mà còn là chiến lược dài hạn để đưa giáo dục đại học Việt Nam vươn lên, đáp ứng tốt hơn nhu cầu xã hội và cạnh tranh hiệu quả trên trường quốc tế. Tương lai bền vững của giáo dục Việt Nam sẽ được xây dựng trên nền tảng của sự học hỏi, sáng tạo và những người lãnh đạo có tầm nhìn.

Vân An lược dịch

Nguồn:

Duressa, W. T., & Kidane, B. Z. (2024). Indirect effects of leadership behaviors on departmental performance via organizational learning in Ethiopian public research universities. Cogent Education, 11(1). https://doi.org/10.1080/2331186X.2024.2354969