Quản lý giáo dục thời đại số: Công nghệ và hợp tác mở ra kỷ nguyên đổi mới

Trong bối cảnh giáo dục đại học ngày càng gắn liền với những yêu cầu mới của xã hội hiện đại, quản lý khoa học đang cần được đổi mới mạnh mẽ để đáp ứng tốt hơn các mục tiêu học thuật và phát triển. Nghiên cứu của Olga Tapalova và Nadezhda Zhiyenbayeva từ Đại học Sư phạm Quốc gia Kazakh Abai (Kazakhstan) đã đề xuất một mô hình quản lý khoa học dựa trên tham gia số hóa, với sự kết hợp sáng tạo giữa quản lý tham gia và công nghệ số. Đây được xem là bước đột phá trong việc cải tiến hiệu quả học tập, nghiên cứu và quản lý tại các cơ sở giáo dục đại học.

Mô hình nghiên cứu dựa trên việc sử dụng Arduino Science Journal, một công cụ kỹ thuật số giúp các thành viên thu thập và phân tích dữ liệu theo thời gian thực. Công cụ này tạo ra một môi trường học thuật tích hợp, nơi sinh viên đại học, thạc sĩ, tiến sĩ, và giảng viên có thể cộng tác trên cùng một nền tảng. Mỗi thành viên đều có cơ hội đóng góp ý kiến, đề xuất sáng kiến, và tham gia quyết định, bất kể vai trò hay vị trí xã hội. Phương pháp này không chỉ tạo động lực học tập mà còn thúc đẩy sáng tạo và tính chủ động trong các dự án nghiên cứu. Kết quả đo lường qua thang Taylor Manifest Anxiety Scale (TMAS) trước và sau nghiên cứu đã cho thấy mức độ căng thẳng của các thành viên giảm rõ rệt. Trong tổng số 115 người tham gia, 91% đã ghi nhận sự cải thiện trong khả năng chịu áp lực. Đây là minh chứng mạnh mẽ cho việc ứng dụng công nghệ số và quản lý tham gia không chỉ giúp giảm thiểu căng thẳng mà còn cải thiện chất lượng môi trường làm việc và học tập.

Nguồn: Westat

Ngoài những kết quả tích cực, nghiên cứu cũng nêu rõ một số thách thức mà mô hình phải đối mặt. Các vấn đề như xung đột trong nhóm, thiếu tổ chức trong phân công nhiệm vụ, hay sự cố kỹ thuật của phần mềm là những rào cản cần được giải quyết. Bên cạnh đó, một số nhóm thành viên như thạc sĩ cho rằng mô hình không hoàn toàn thuận tiện do thiếu kinh nghiệm với công nghệ số. Điều này nhấn mạnh rằng, dù phương pháp số hóa mang lại nhiều lợi ích, nó không thể thay thế hoàn toàn các phương pháp quản lý truyền thống mà cần được tích hợp hài hòa để đạt hiệu quả cao nhất.

Kết quả của nghiên cứu này mang lại một số kinh nghiệm quan trọng cho Việt Nam, nơi hệ thống giáo dục đại học đang trải qua giai đoạn chuyển đổi mạnh mẽ. Việt Nam hiện đối mặt với nhiều thách thức về hiện đại hóa giáo dục và quản lý, trong đó sự phụ thuộc vào mô hình quản lý thứ bậc truyền thống vẫn còn lớn. Việc áp dụng mô hình quản lý tham gia kết hợp công nghệ số có thể là lời giải cho nhiều vấn đề, từ việc thúc đẩy sáng tạo, tăng động lực học tập, đến cải thiện hiệu quả nghiên cứu. Tuy nhiên, để triển khai thành công mô hình này tại Việt Nam, cần lưu ý một số điều kiện tiên quyết. Trước tiên, đầu tư vào hạ tầng công nghệ và đào tạo giảng viên, sinh viên để làm quen với các công cụ số là điều không thể thiếu. Bên cạnh đó, cần thiết kế lại chương trình đào tạo và quản lý theo hướng cân bằng giữa truyền thống và hiện đại, đảm bảo sự tham gia của tất cả các bên liên quan. Cuối cùng, sự hỗ trợ từ lãnh đạo và cơ quan quản lý là yếu tố quan trọng để vượt qua các rào cản văn hóa và thúc đẩy sự đổi mới.

Nghiên cứu từ Đại học Sư phạm Quốc gia Kazakh Abai không chỉ mở ra những hướng đi mới trong quản lý khoa học mà còn mang đến những giải pháp khả thi cho giáo dục đại học tại các quốc gia đang phát triển, bao gồm cả Việt Nam. Tham gia số hóa không chỉ là xu hướng mà còn là chìa khóa để xây dựng một môi trường học thuật hiện đại, dân chủ, và sáng tạo. Đây không chỉ là một mô hình quản lý mà còn là một triết lý giáo dục, nơi mà mọi thành viên đều được công nhận, đóng góp và phát triển hết tiềm năng của mình.

Vân An lược dịch

Nguồn:

Tapalova, O., & Zhiyenbayeva, N. (2024). Innovative strategies of scientific activity in educational and scientific participatory management: Electronic digital mechanisms. Cogent Education, 11(1). https://doi.org/10.1080/2331186X.2024.2383043