Định hướng nghề nghiệp: Sự linh hoạt trong Hệ thống trung học phổ thông tại Úc
Úc là một quốc gia có hệ thống giáo dục được phân cấp rõ ràng theo từng bang và vùng lãnh thổ, với sự linh hoạt và đa dạng trong tổ chức các kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông (THPT). Điều này thể hiện rõ qua việc mỗi bang có thể tự điều chỉnh cấu trúc kỳ thi dựa trên nhu cầu học sinh và điều kiện địa phương, không áp dụng một kỳ thi quốc gia thống nhất như ở Việt Nam.
Trong hệ thống giáo dục THPT của Úc, từ lớp 11 và 12, học sinh được phép tự do lựa chọn tổ hợp môn học theo định hướng nghề nghiệp và sở thích cá nhân. Không giống như hệ thống giáo dục ở nhiều quốc gia khác, học sinh không còn phải học theo những môn bắt buộc như Toán hay Ngữ văn. Điều này mở ra một sự tự do cho học sinh để tập trung vào những môn học phù hợp với mục tiêu nghề nghiệp tương lai, chẳng hạn như Khoa học, Nghệ thuật, Kinh tế hoặc Công nghệ thông tin.
Việc tập trung vào giáo dục định hướng nghề nghiệp không chỉ giúp học sinh phát triển các kỹ năng chuyên môn mà còn giúp họ sẵn sàng đối mặt với các yêu cầu của thị trường lao động hiện đại. Chính vì vậy, việc lựa chọn môn học tự do, thay vì phải học các môn bắt buộc không liên quan, tạo điều kiện tốt hơn cho học sinh định hình con đường sự nghiệp của mình từ sớm.
Tiếng Anh: Môn học bắt buộc trong Hệ thống Giáo dục Úc
Mặc dù Toán và Ngữ văn không còn bắt buộc, Tiếng Anh vẫn là môn học không thể thiếu trong hệ thống giáo dục tại Úc. Điều này phản ánh rõ vai trò của tiếng Anh trong việc giúp học sinh Úc không chỉ nắm vững ngôn ngữ mà còn tiếp cận dễ dàng hơn với kiến thức toàn cầu. Việc bắt buộc học tiếng Anh không chỉ nhằm phát triển khả năng ngôn ngữ, mà còn giúp học sinh có thể tham gia tốt hơn vào thị trường lao động quốc tế. Đây cũng là cách Úc giúp thế hệ trẻ tiếp cận được những cơ hội lớn trong bối cảnh toàn cầu hóa mạnh mẽ.
Tại Việt Nam, Kết luận số 91-KL/TW của Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 29-NQ/TW, ngày 04/11/2013 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá XI "Về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hoá, hiện đại hoá trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế", đã chỉ ra tầm quan trọng của việc đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong hệ thống giáo dục. Điều này tương tự với hướng đi của Úc khi đặt tiếng Anh làm môn học cốt lõi. Thực tế, tiếng Anh là công cụ cần thiết để các học sinh Việt Nam có thể hòa nhập tốt hơn với môi trường quốc tế và mở rộng cơ hội học tập và làm việc ở nước ngoài.
Hệ thống xếp hạng tuyển sinh đại học: ATAR
Tại Úc, sau khi học sinh hoàn thành kỳ thi THPT, họ sẽ nhận được điểm ATAR (Australian Tertiary Admission Rank). Đây là hệ thống đánh giá chính để so sánh kết quả học tập của học sinh và làm cơ sở tuyển sinh cho các trường đại học. ATAR là một hệ thống đánh giá linh hoạt, kết hợp giữa kết quả của các bài thi cuối kỳ và quá trình học tập suốt hai năm cuối cấp. Điểm ATAR không chỉ dựa trên kết quả của một bài thi duy nhất, mà còn được tính từ nhiều yếu tố khác nhau như bài kiểm tra trong quá trình học, dự án và đánh giá nội bộ. Hệ thống này cung cấp một cái nhìn toàn diện hơn về năng lực học sinh, giúp các trường đại học có cơ sở đánh giá chính xác hơn về khả năng của từng học sinh.
Hệ thống đánh giá toàn diện này giúp học sinh Úc có sự chuẩn bị tốt hơn cho những yêu cầu của giáo dục đại học và thị trường lao động. Điểm số ATAR càng cao, cơ hội của học sinh được nhận vào các trường đại học uy tín càng lớn.
Sự thay đổi trong hệ thống giáo dục THPT tại Úc, với việc Tiếng Anh trở thành môn học bắt buộc và các môn học khác được tự do lựa chọn, là một bước tiến lớn trong việc giáo dục định hướng nghề nghiệp. Hệ thống giáo dục này giúp học sinh không chỉ phát triển về mặt kiến thức mà còn sẵn sàng hơn cho những thách thức nghề nghiệp trong tương lai. Đây là một điểm cần được nghiên cứu, triển khai ở các nước, trong đó có Việt Nam. Sự linh hoạt trong việc lựa chọn môn học tại Úc là một ví dụ điển hình cho hướng đi mà Việt Nam có thể tham khảo để xây dựng một hệ thống giáo dục linh hoạt hơn, tập trung vào phát triển kỹ năng nghề nghiệp cho học sinh từ giai đoạn THPT.
Lương Ngọc, Vân An