Các yếu tố ảnh hưởng đến kết quả bồi dưỡng đội ngũ giáo viên cốt cán để thực hiện Chương trình giáo dục phổ thông 2018 tại các tỉnh Trung du và miền núi phía Bắc, Việt Nam

Để thực hiện Chương trình giáo dục phổ thông 2018, một trong những yêu cầu quan trọng đầu tiên là bồi dưỡng giáo viên. Bộ GD-ĐT đã triển khai các module bồi dưỡng thông qua Chương trình ETEP để nâng cao năng lực nghề nghiệp bền vững cho giáo viên và giúp họ cập nhật yêu cầu đổi mới. Chương trình này có sự hợp tác giữa các trường đại học sư phạm chủ chốt và các Sở/Phòng GD-ĐT cùng các trường học trên cả nước. Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2 là một trong bảy trường được giao nhiệm vụ bồi dưỡng giáo viên cho bảy tỉnh trung du miền núi phía Bắc. Hầu hết các tỉnh này đã triển khai bồi dưỡng đủ các module 1, 2, 3, 4 và một số đã bồi dưỡng thêm các module khác. Module 1, về “Hướng dẫn thực hiện Chương trình giáo dục phổ thông 2018,” có vai trò quan trọng trong việc giúp giáo viên và các trường triển khai chương trình này vào thực tiễn và đánh giá kết quả bước đầu của việc bồi dưỡng giáo viên.

Bài báo này tập trung trả lời các câu hỏi nghiên cứu: (1) Bồi dưỡng giáo viên phổ thông để thực hiện Chương trình giáo dục phổ thông 2018 là gì?; (2) Những yếu tố nào ảnh hưởng đến kết quả bồi dưỡng và mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố?; (3) Có sự khác biệt nào giữa các yếu tố này không?

Nguồn: Sưu tầm

Với mẫu nghiên cứu gồm 3042 giáo viên của 07 tỉnh: Vĩnh Phúc, Phú Thọ, Tuyên Quang, Hà Giang, Yên Bái, Lào Cai và Bắc Giang, khảo sát được thực hiện trong quá trình tổ chức bồi dưỡng module 1 cho giáo viên phổ thông cốt cán theo chương trình ETEP từ ngày 1/10/2019 đến ngày 3/12/2019 dưới hình thức trực tuyến. Bảng khảo sát gồm hai phần: Phần một là nhóm câu hỏi thu thập thông tin nhân khẩu học của đối tượng nghiên cứu như giới tính (Nam/Nữ), địa bàn công tác (Khó khăn/Không khó khăn), giáo viên là người dân tộc thiểu số (Có/Không), nữ giáo viên là người dân tộc thiểu số (Có/Không), giáo viên công tác tại cấp học (tiểu học, THCS và THPT), nơi công tác thuộc sở GD-ĐT (Tuyên Quang, Hà Giang, Lào Cai, Yên Bái, Phú Thọ, Bắc Giang, Vĩnh Phúc); Phần hai gồm các nhóm câu hỏi được xây dựng để thu thập ý kiến của giáo viên sau khi tham gia bồi dưỡng về “Kết quả bồi dưỡng”, “Mục tiêu bồi dưỡng”, “Nội dung bồi dưỡng”, “Phương pháp bồi dưỡng”, “Phương pháp đánh giá”, “Học liệu bồi dưỡng” và “Công tác tổ chức bồi dưỡng”. Giáo viên phổ thông đánh giá kết quả bồi dưỡng qua 6 câu hỏi về nhu cầu bồi dưỡng, sự tiến bộ theo Chuẩn nghề nghiệp, khả năng hỗ trợ đồng nghiệp, cảm giác thuộc về cộng đồng học tập và sự hài lòng với chất lượng bồi dưỡng. Các câu hỏi sử dụng thang đo Likert từ 1 (Rất không đồng ý) đến 4 (Rất đồng ý). Thang đo có độ tin cậy cao (hệ số Cronbach’s Alpha là 0,94) và điểm trung bình được chia thành 4 mức: hoàn toàn không đồng ý (1-<1,75), phần lớn không đồng ý (1,75-<2,5), phần lớn đồng ý (2,5-<3,25), và hoàn toàn đồng ý (3,25-4).

Kết quả nghiên cứu cho thấy, giáo viên nữ và giáo viên nữ dân tộc thiểu số đạt kết quả bồi dưỡng thấp hơn giáo viên nam và giáo viên không là người dân tộc thiểu số. Phân tích hồi quy tuyến tính cho thấy các yếu tố: công tác tổ chức bồi dưỡng, phương pháp đánh giá, học liệu bồi dưỡng, nội dung bồi dưỡng lần lượt tác động đến kết quả bồi dưỡng giáo viên theo các mức độ ảnh hưởng từ nhiều đến ít.

Cụ thể, kết quả kiểm định mô hình hồi quy với 6 biến độc lập và 1 biến phụ thuộc cho thấy tất cả các biến độc lập đều ảnh hưởng đến hiệu quả công tác bồi dưỡng giáo viên. Tăng các yếu tố này sẽ nâng cao hiệu quả giảng dạy. Các cơ sở đào tạo nên cải thiện những yếu tố này để nâng cao hiệu quả bồi dưỡng.

Yếu tố "Mục tiêu bồi dưỡng" có ảnh hưởng ít nhất, do giáo viên coi mục tiêu là điều tất yếu và thường không chú trọng xây dựng mục tiêu khi dạy học. "Phương pháp bồi dưỡng" cũng ít ảnh hưởng do hình thức bồi dưỡng tự học chiếm ưu thế, khiến giáo viên cho rằng phương pháp của giảng viên không quan trọng. Các yếu tố "Nội dung bồi dưỡng", "Phương pháp đánh giá", và "Học liệu bồi dưỡng" có ảnh hưởng tăng dần.

"Nội dung bồi dưỡng" được đánh giá cao vì sự rõ ràng và chi tiết, "Phương pháp đánh giá" quan trọng vì ảnh hưởng đến việc công nhận kết quả bồi dưỡng, và "Học liệu bồi dưỡng" cần thiết cho mô hình bồi dưỡng 7-3-7. Tuy nhiên, theo đánh giá của GV phổ thông cốt cán, "Công tác tổ chức bồi dưỡng" mới là yếu tố có ảnh hưởng cao nhất đến kết quả bồi dưỡng. Bên cạnh việc giáo viên cho rằng công tác tổ chức là yếu tố bao trùm tất cả các yếu tố khác, lần đầu tiên công tác tổ chức được triển khai trên quy mô lớn với sự phối hợp nhịp nhàng, khoa học giữa Bộ GD-ĐT (ETEP) với các trường đại học sư phạm chủ chốt, các Sở GD-ĐT, Phòng GD-ĐT và nhà trường; giữa trực tuyến và trực tiếp; giữa tự bồi dưỡng và bồi dưỡng; giữa giáo viên cốt cán và giảng viên sư phạm chủ chốt; giữa tự đánh giá và đánh giá, đã tác động đến nhận thức và kết quả bồi dưỡng của giáo viên.

Nghiên cứu này nhằm xác định các yếu tố ảnh hưởng đến kết quả bồi dưỡng giáo viên cốt cán tại bảy tỉnh Trung du và miền núi phía Bắc. Bùi Minh Đức và cộng sự (2022) đã xây dựng và đánh giá các thang đo để đo lường các yếu tố ảnh hưởng đến bồi dưỡng module 1 cho giáo viên phổ thông cốt cán, và kiểm định mô hình lí thuyết. Kết quả cho thấy sáu yếu tố đều ảnh hưởng, với yếu tố "tổ chức bồi dưỡng" có tác động lớn nhất, tiếp theo là "phương pháp đánh giá, học liệu bồi dưỡng, nội dung bồi dưỡng, phương pháp bồi dưỡng, và mục tiêu bồi dưỡng". Giáo viên nữ và nữ dân tộc thiểu số có kết quả thấp hơn giáo viên nam và không phải dân tộc thiểu số; giáo viên THPT có kết quả cao hơn hai cấp còn lại. Địa bàn công tác không ảnh hưởng đáng kể đến kết quả bồi dưỡng.

Huyền Đức

Nguồn: Bùi Minh Đức, Lê Thanh Hà, Phạm Thị Hồng Hạnh, Nguyễn Thị Hồng Nhật, Nguyễn Thị Việt Nga, Nguyễn Ngọc Tú (2023). Các yếu tố ảnh hưởng đến kết quả bồi dưỡng đội ngũ giáo viên cốt cán để thực hiện Chương trình giáo dục phổ thông 2018 tại các tỉnh Trung du miền núi phía Bắc, Việt Nam. Tạp chí Giáo dục, 23(8), 52-58.