Việc giảng dạy về định kiến giới có trong lớp học tiếng Anh tại Việt Nam không?

Bất bình đẳng giới thường bắt nguồn từ các lực lượng và diễn ngôn văn hóa, bao gồm các mối quan hệ quyền lực, chuẩn mực và hệ tư tưởng. Việt Nam có lịch sử, văn hóa và truyền thống riêng biệt nhưng Nho giáo – một hệ thống tín ngưỡng có nguồn gốc từ Trung Quốc cổ đại nhấn mạnh đến sự thống trị của nam giới – vẫn là một trong những hệ tư tưởng chính có ảnh hưởng đến xã hội Việt Nam nói chung, bao gồm cả giáo dục. Trong giáo dục, định kiến ​​giới tính trong sách giáo khoa EFL thường là một vấn đề. Chương trình này, được gọi là 'chương trình giảng dạy ẩn', ảnh hưởng đến việc học cũng như tính cách và thế giới quan của học sinh - điều này ảnh hưởng đến cơ hội tương lai của các em.

Nguồn: Sưu tầm

Ở Việt Nam, nghiên cứu về định kiến ​​giới trong sách giáo khoa và trong các bài giảng trên lớp còn hạn chế. Cho đến nay, dường như chưa có nghiên cứu nào điều tra về tương tác trong lớp học liên quan đến giới của giáo viên và tư duy cơ bản của họ trong bối cảnh Việt Nam. Bằng cách sử dụng các phương pháp đa chiều, nghiên cứu này đi sâu vào trải nghiệm của giáo viên với sách giáo khoa - thực tiễn trong lớp và nhận thức cơ bản - thông qua 18 cuộc khảo sát trong lớp học và 12 cuộc phỏng vấn với 12 giáo viên ở 4 trường trung học cơ sở.

Kết quả cho thấy các giáo viên trong nghiên cứu này, bất kể kinh nghiệm giảng dạy, đều không thực sự quan tâm với các nội dung về giới - cả 'truyền thống' và 'cấp tiến' - và họ không đưa giới tính vào hoạt động giảng dạy của mình, cũng như không tạo cơ hội học tập và thảo luận ngẫu nhiên về các vấn đề giới tính. Bên cạnh đó, nội dung về giới, dù là 'truyền thống' hay 'tiến bộ', hầu như không xuất hiện trong các bài giảng trong lớp vì giáo viên ưu tiên truyền đạt kiến ​​thức ngôn ngữ hơn là thúc đẩy tư duy phản biện của học sinh về những nội dung liên quan đến giới tính. Nguyên nhân một phần đến từ việc biên soạn sách giáo khoa ở Việt Nam ngày nay vẫn bị ảnh hưởng phần lớn bởi các chuẩn mực và thành kiến ​​theo Nho giáo gia trưởng.

Nghiên cứu khuyến nghị các nhà giáo dục hãy xem việc dạy học như một quá trình đối thoại, tạo ra các cuộc thảo luận về các vấn đề gây tranh cãi, liên hệ việc giảng dạy với văn hóa địa phương, hình dung lại vai trò của giáo viên là người đặt ra vấn đề và học sinh là người ra quyết định, có thể trau dồi tư duy phản biện của học sinh và giúp các em tiếp cận một vấn đề từ nhiều góc độ. Giáo viên EFL, bên cạnh việc dạy nội dung ngôn ngữ, có thể được trang bị các công cụ sư phạm mang tính chuyển đổi, bao gồm thay đổi cách tiếp cận 'dạy theo sách' và biến sách giáo khoa thành nguồn tài liệu một cách sáng tạo. Có thể không phải lúc nào cũng có thể trình bày giới tính trong mỗi bài học, nhưng giáo viên có thể cố tình chọn giới thiệu nó theo nội dung rõ ràng, có kế hoạch (ví dụ: một bài đọc về phát minh của các nhà khoa học nữ) hoặc kết hợp nó vào các cuộc thảo luận (“Một số giả định là gì?” về việc mọi người trông như thế nào dựa trên giới tính của họ?'). 

Giới tính có thể được đưa vào giáo án được thiết kế sẵn hoặc kết hợp vào khung tương tác trong quá trình tương tác trong lớp, bằng cách đặt những câu hỏi mở và thu hút học sinh tham gia những cuộc trao đổi dài hơn để có tư duy bậc cao hơn, đồng thời kích hoạt kiến ​​thức và kinh nghiệm sẵn có của học sinh. Ngoài ra, đào tạo kiến thức về ​​giới cho cả những đối tượng khác như hiệu trưởng, phụ huynh và kể cả toàn cộng đồng cũng có thể giúp những kiến thức này được bộc lộ rõ ràng hơn tới người học. Do đó, việc dạy ngôn ngữ có thể được khái niệm hóa lại không chỉ là kiến ​​thức 'chuyển giao' (ngôn ngữ) mà còn có ảnh hưởng xã hội, cho phép người học phát triển kiến ​​thức xuyên chương trình và tư duy phản biện, bao gồm cả những suy ngẫm về các vấn đề giới tính.

Hồng Anh lược dịch

Nguồn: Vu, M. T., & Pham, T. T. T. (2022). Gender, critical pedagogy, and textbooks: Understanding teachers’ (lack of) mediation of the hidden curriculum in the EFL classroom. Language Teaching Research, 0(0). https://doi.org/10.1177/13621688221136937