Chiến lược nghiên cứu: chìa khóa để cải cách nghiên cứu đại học ở Việt Nam

Dưới đây, Tạp chí Giáo dục lược dịch và giới thiệu quý bạn đọc về kết quả nghiên cứu của Huong Thi Lan Nguyen & Bernadine Van Gramberg (2017) trong bài viết với tiêu đề: “University strategic research planning: a key to reforming university research in Vietnam?”, tạm dịch là “Chiến lược nghiên cứu: chìa khóa để cải cách nghiên cứu đại học ở Việt Nam?”.

Hoạch định chiến lược (SP) là việc xác định các mục tiêu dài hạn cơ bản và việc thông qua các khóa hành động và phân bổ các nguồn lực cần thiết để thực hiện mục tiêu; trong đó, lập kế hoạch nghiên cứu chiến lược của trường đại học (USRP) đóng một vai trò quan trọng trong kế hoạch chiến lược tổng thể. USRP dường như là một phần để đáp ứng các bảng xếp hạng toàn cầu và bảng xếp hạng thế giới, đặc biệt là nhằm xây dựng các trường đại học đẳng cấp thế giới.

Từ đó, các trường đại học xây dựng chiến lược trong USRP. Thứ nhất, chiến lược nghiên cứu doanh nghiệp của một trường đại học là học bổng ưu tiên toàn trường đại học/loại hình nghiên cứu và lĩnh vực trọng tâm nghiên cứu. Thứ hai, chiến lược nghiên cứu cạnh tranh của một trường đại học bao gồm một tập hợp các kế hoạch phân lớp thường bao trùm các lĩnh vực nghiên cứu của trường đại học. Việc triển khai USRP thường có nghĩa là thực hiện các thay đổi về con người liên quan đến nghiên cứu chính sách nguồn lực và cơ cấu tổ chức Thực hiện USRP là quản lí sự thay đổi, do đó, cần phải áp dụng các nguyên tắc chung về thay đổi hàng đầu. Trong quá trình này, một trường đại học nên linh hoạt để thích ứng với các hoàn cảnh bên ngoài không lường trước được hoặc thay đổi các chiến lược ban đầu để phù hợp với cả điều kiện bên trong và bên ngoài.

Các mục tiêu chính của chính phủ Việt Nam về nghiên cứu đại học

Trong thập kỉ qua, chính phủ Việt Nam đã khuyến khích các trường đại học tham gia nghiên cứu như một nhiệm vụ cốt lõi và cải thiện hiệu suất nghiên cứu của họ. Tuy nhiên, theo nghiên cứu này, năng lực khoa học, công nghệ và đổi mới của Việt Nam còn yếu và cần phải làm nhiều việc để cải thiện chúng Các tổ chức nghiên cứu công được tài trợ kém; việc phân bổ kinh phí không dựa trên kết quả hoạt động; và kết quả nghiên cứu không đáp ứng các tiêu chí về xuất sắc hoặc phù hợp.

Để xây dựng năng lực nghiên cứu, chính phủ và các trường đại học cần phát triển sự hiểu biết về các yếu tố thúc đẩy cũng như những yếu tố ngăn cản sự phát triển nghiên cứu. Điều này càng thể hiện rằng, USRP đóng vai trò trung tâm trong quản lí nghiên cứu. Tuy nhiên, qua số liệu khảo sát trong nghiên cứu này, ngoài mong muốn trở thành trường đại học nghiên cứu, bốn trường đại học hầu như không thực hiện bất kỳ USRP chính thức nào. Hiện nay, phong trào xếp hạng đại học đã thúc đẩy chính phủ Việt Nam đưa ra các kế hoạch tăng cường nghiên cứu và giống như sự phát triển trong phân bổ tài trợ nghiên cứu ở các nước khác. Mặc dù có vẻ dễ dàng đề xuất rằng bốn trường đại học Việt Nam nên áp dụng USRP, điều này bị cản trở do thiếu các điều kiện thể chế có lợi.

Kết luận

Nghiên cứu này đóng góp một phần minh chứng về tầm quan trọng của USRP đối với các Việt Nam. Bài báo gợi ý cần nghiên cứu sâu hơn và cần được thực hiện để lập thành tài liệu và lí thuyết hóa các thực hành USRP (như ở 4 trường đại học trong khảo sát đã bắt đầu chu trình USRP bằng cách tán thành mục tiêu trở thành trường đại học nghiên cứu). Để triển khai USRP đầy đủ, các trường đại học nên chính thức tiến hành các bước khác trong USRP (ví dụ: xem xét năng lực và hiệu suất nghiên cứu hiện tại một cách toàn diện; xác định rõ một trường đại học nghiên cứu phù hợp với bối cảnh địa phương; xây dựng chiến lược nghiên cứu cạnh tranh và hoạt động; huy động các nguồn lực để thực hiện các chiến lược đó một cách hiệu quả trong thực tế). Điều này rất quan trọng đối với việc thúc đẩy xây dựng năng lực nghiên cứu của trường đại học, do đó nâng cao năng lực và hiệu quả nghiên cứu của Việt Nam.

Tài liệu tham khảo

Nguyen, H. T. L., & Van Gramberg, B. (2017). University strategic research planning: a key to reforming university research in Vietnam?. Studies in Higher Education, 1-18. http://dx.doi.org/10.1080/03075079.2017.1313218.

Hoàng Khánh Linh